مولتی ویتامین ها و برخی اثرهای ویتامین دی
صحبت کردن در مورد مولتی ویتامین ها و ثر آن بر سلامت افراد موضوعی است که نیازمند بررسی ابعاد و زوایای مختلفی از زندگی افراد می شود. برخی معتقداند که در شرایط زندگی امروزی که سلامت انسان از جنبه بیماری های غیرواگیردار شدیدا تحت هجوم قرار گرفته است و تغذیه طبیعی و ارگانیک از دسترسی قاطبه افراد شهرنشین خارج شده ، گریزی از مصرف مولتی ویتامین ها نیست. هرچند که یک برنامه صحیح غذایی میتواند نیاز به مصرف مولتی ویتامین ها را به شدت کاهش داده و حتی نیاز آن را منتفی کند، اما به همان دلایلی که در بالا ذکر شد، مصرف مولتی ویتامین ها به عنوان یک گزینه برای اطمینان از دریافت مواد مغذی مورد نیاز بدن مطرح می باشد
این بخش: اثرات و کارکردهای ویتامین دی
فعالیت آنتی کارسینوژنیک:
یافتهها حاکی از این هستند که 1و25 دی هیدروکسی ویتامین D تمایز را القا می¬کند و تکثیر سلولها را مهار میکند. همچنین در تعدادی ردههای سلولی بدخیم نظیر سرطان پروستات انسانی آپوپتوز را القا میکند. 1و25- دی هیدروکسی ویتامین D رشد in vivo گزنوگرافتهای تومورهای جامد (سرطان کولون، ملانوم بدخیم) سلولهای سرطانی انسان را مهار می¬کند. در رده¬های سرطانی مختلف نشان داده شده است که این شکل ویتامین یک مهار وابسته به دوز در تکثیر سلولی ایجاد می¬کند و فعالیت سلولها را از حالت تکثیر به تمایز تغییر میدهد. همچنین مشاهده شده است که 1و 25 دی هیدروکسی ویتامین D رشد سلولهای کارسینوم کلیه را در محیط کشت مهار کرده و نیز باعث مهار رشد رتینوبلاستوم در موش میشود و در سلولهای لوسمیک یک ضد تکثیر و پیش برنده¬ی تمایز میباشد.
اثر آنتی کارسینوژنیک
این اثر شکل فعال ویتامین D با میزان گیرنده¬ی سلولی ویتامین D (VDR) در ارتباط است. گیرنده¬های ویتامین D متعلق به ابر خانواده¬ی گیرنده¬های هورمونهای استروئیدی دارای زینگ فینگر هستند. VDRs به طور انتخابی به 1و25 دی هیدروکسی ویتامین D و گیرنده¬ی X رتینوئیک اسید (RXR) متصل میشوند تا یک کمپلکس هترودیمر تشکیل دهند که با توالی¬های خاصی از DNA به نام عناصر پاسخ دهنده به ویتامین D وارد واکنش شوند. VDRها عوامل رونویسی فعال شونده با لیگاند هستند.
گیرنده¬ها متعاقب اتصال به لیگاندهای مربوطه، رونویسی از ژنهای هدف دار را فعال یا خاموش می¬نمایند. برای مثال اتصال 1و25 دی هیدروکسی ویتامین D به VDR در سلولهای روده¬ای رونویسی از ژن پروتئین متصل شونده به کلسیم را که جذب کلسیم را بهبود می¬بخشد، فعال می¬کند. به نظر می¬رسد اثر آنتی کارسینوژنیک ویتامین D در سلولهای سرطانی از طریق VDRs اعمال میشود. مکانیسم اثر آنتی- کارسینوژنیک ویتامین D به خوبی روشن نیست.
یافته-ی معمول این است که یکی از اثرات ضد تکثیر اصلی ویتامین D تنظیم افزایشی اعضای خانواده¬ی Cip/Kip میباشد که این خانواده مهار کننده¬های پیشرفت چرخه¬ی سلولی هستند، نظیر P21. واکنش مذکور واکنش تنظیمی چرخه¬ی سلول است که ویتامین D با P53 (پروتئین سرکوب کننده تومور) در آن مشارکت دارد.
نشان داده شده است که ژن P21 تومور حداقل سه ناحیه¬ی پروموتر پاسخ دهنده به ویتامین D دارد که در دو محل آن ژن P53 نیز استقرار دارد. 1و25 دی هیدروکسی ویتامین D آپوپتوز سلولهای سرطانی را در شرایط in vivo و in vitro القا می¬کند. این ماده، پروتئین آنتی آپوپتیک 2-bcl را تنظیم کاهشی داده و بیان P53 را تنظیم افزایشی میدهد که منجر به مرگ فعال سلولی میشود. همچنین این ویتامین کلاسترین و کاتپسین B را تنظیم افزایشی میدهد.
مشاهده شده است که 1و25 دی هیدروکسی ویتامین D فعالیت ضد تشکیل عروق
(antiangiogenesis) دارد. در شرایط in vitro این ماده جوانه زنی اندوتلیال و
افزایش طول القا شده با فاکتور رشد اندوتلیال عروق (VEGF) را مهار می¬کند و
نقش مهاری برجسته¬ای در تکثیر سلولهای اندوتلیال القا شده با (VEGF)
دارد.
در شرایط in vivo، مشاهده شد در موشهایی که تنها با ناقل
(vehicle) درمان شدند این ویتامین باعث تولید تومورهایی میشود که ساختار
عروقی کمتری دارند.
اثر ضد پسوریازیس:
1و25 دی هیدروکسی ویتامین D و
آنالوگ¬های آن به صورت موضعی در درمان پسوریازیس مفید میباشد. پسوریازیس
یک بیماری پوستی است که در آن تکثیر و تمایز سلولها غیرطبیعی است. مکانیسم
اثر 1و25 دی هیدروکسی ویتامین D و آنالوگهای آن در درمان پسوریازیس اثرات
ضد تکثیری بر کراتینوسیتها و نیز اثر آنها در تحریک تمایز سلولهای های
اپیدرمی میباشد.
فعالیت آنتی اکسیدانی:
ویتامین D3،در شرایط in vivo
پراکسیداسیون لیپید در هپاتوسیتهای موش صحرایی و پراکسیداسیون لیپید
وابسته به آهن را در لیپوزوم¬ها مهار می¬کند. همچنین دفاع آنتی اکسیدانی
سلولی را در موشهای مبتلا به لنفوم تنظیم می¬کند. مکانیسم اثر آنتی
اکسیدانی ویتامین D مشخص نیست.
اثر تنظیم کنندگی خلق و خو:
ویتامین D3
در دو مطالعه¬ی انسانی، به صورت چشمگیری خلقیات مثبت را بهبود بخشیده و نیز
حالات روحی منفی را کاهش میدهد. مکانیسم این اثر ویتامین D ناشناخته است.
به نظر می¬رسد ویتامین D میزان سروتونین مغز را تحت تاثیر قرار میدهد.