لیگنان گیاهی چگونه عمل میکند؟
خاصیت استروژنی HMR و ENL در مقایسه با استرادیول (E2) با اندازهگیری اثرات آنها بر روی شاخصهای رشد و آپوپتوز در رده سلولی حساس به استروژن انسان، MCF-7 ارزیابی میشود. مشخص شده است که هم HMR و هم ENL فعالیت استروژنی دارند، اگرچه این اثر بسیار ضعیفتر و کماثرتر از خاصیت E2 است. با این حال، همه مطالعات بیانگر فعالیت استروژنی HMR نیستند. در مطالعهای با تمرکز بر روی اثر HMR بر رشد تومورها در یک موش با مدل تومور پستانداری القا شده توسط دیمتیلبن [a] آنتراسن (DMBA)، HMR تعداد تومورهای رشد یافته را کاهش داده، نسبت پسرفت را افزایش داده و تومورها را متوقف میکند، امّا مشخص نشده است که فعالیت استروژنی یا ضداستروژنی در آزمون رشد رحمی در موشهای نابالغ داشته باشد.
اثر HMR بر روی سرطانزایی رحم در موشهای Donryu بالغ بررسی شده است. موشها بهوسیلهی کارسینوژن N ـ اتیل ـ ′N ـ نیترو ـ N ـ نیتروزوگوانیدین (ENNG) و به دنبال آن دوزهایی از HMR تیمار شدند. درمان با HMR به طور قابل توجهی شیوع آدنوکارسینوم رحم را در موشها کاهش داد. مکانیسم این اثر نامشخص است. به نظر میرسد که کاهش در آدنوکارسینوم رحم به دلیل اثر ضداستروژنی مانند مهار آنزیم آروماتاز بوده است.
مطالعات بیشتری لازم هستند تا عملکرد مکانیسم اثر محافظت شیمیایی HMR در سرطانزایی رحم را روشن کنند. HMR به موش نر بدون تیموس با کاشت زنوگرافتهای LNCaP (human prostate eancer cells) تجویز شد. در موشی که با HMR تیمار شد، حجم تومور کوچکتری داشت، نسبت تومورهای رشد نیافته بیشتر شد، ایندکس آپوپتوزی سلول در مقایسه با گروه کنترل بالا رفت و کاهش در ایندکس تکثیری سلول مشاهده شد.
بازهم، مکانیسم اثر این اثر ضد سرطانی ناشناخته است. احتمالات، شامل تنظیم غدد درون ریز، مهار آنزیمهای حرکتدهندهی آندروژن 5 ـ آلفا ردوکتاز و هیدروکسی استروئید اکسیدوردوکتاز و آروماتاز، کاهش اتصال پروتئین متصل شونده به هورمون جنسی (SHBP) میباشد، بنابراین پاکسازی متابولیکی آندروژنهای آندوژن و اتصال به گیرندههای استروژنی آلفا و بتا تسریع میشود. احتمالات دیگر نیز ممکن است وجود داشته باشد، باز هم مطالعات بیشتری لازم است تا مکانیسم اثر احتمالی ضدسرطانی را روشن نماید.
مشخص شده است که هم HMR و هم ENR رشد و متاستاز هپاتومایAH109A جامد را در موشها کاهش میدهد. باز هم، مکانیسم این اثر ناشناخته است. در یک مطالعهی اپیدمیولوژیکی در مردان فنلاندی، غلظتهای سرمی بالای ENL با کاهش در مرگ و میر ایجاد شده در اثر بیماریهای قلبی عروقی همراه بود. از آنجایی که HMR به ENT متابولیزه میشود، مطالعات بالینی لازم است تا مشخص شود آیا تجویز HMR میتواند اثر محافظتی برای سیستم قلبی عروقی داشته باشد.
فارماکوکینتیک برای 7 ـ هیدروکسی ماتاایرزینول (HMR) در انسان کامل نیست. بعد از دریافت، HMR به لیگنان پستانداران یعنی انترولاکتون (ENT) و به مقدار کمتر به هیدروکسی انترولاکتون، توسط باکتریهای روده متابولیزه میشود. هم SDG و هم ENT از روده جذب میشوند و در سرم و سپس در ادرار و به طور عمده به شکلهای کونژوگهی خود ـ گلوکورونیدها و سولفاتها یافت میشوند.
این ادعا وجود دارد که لیگنان گیاهی 7 هیدروکسی هیدروکسی ماتاایرزینول (HMR) مشتق از صنوبر نروژی دارای فعالیتهای آنتیاکسیدانی و ضد سرطانی است، همچنین اثرات استروژنی دارد و میتواند در کنترل بعضی از عوارض یائسگی مفید باشد. ادعاهای مرتبط با علایم یائسگی در حال حاضر هیچ اساس بالینی ندارند.
*********
منبع: سامانه مکمل شناسی