بتا دی گلوکون چیست و کاربرد آن کدام است؟

بتا – دی – گلوکان‌ها پلی ساکاریدهای غیر قابل هضمی هستند که به طور گسترده در طبیعت از جمله در دانه غلاتی مثل جو و جو دوسر همچنین در مخمر، باکتری، جلبک و قارچ یافت می‌شوند. بتا – دی – گلوکان‌ها به طور اولیه در دیواره‌های سلولی قرار گرفته‌اند. بتا – دی – گلوکان مخمری به عنوان یک مکمل غذایی در بازار موجود است. فرم مکمل بتا – دی – گلوکان مخمری یک پلی ساکارید پلی گلوکز مشتق از دیواره سلولی مخمر نان یا Saccharomyces Cerevisiae می‌باشد.

بتا – دی – گلوکان مخمری، اغلب به بتا– گلوکان که شامل زنجیره مستقیم و پلی مرهای منشعب از آن می‌شود، اشاره دارد. ساختارهای زنجیره مستقیم به صورت (3/1) – بتا –دی- پلی مرهای گلوکزی پیوند شده و (6/1) – بتا – دی –پلی مرهای گلوکزی پیوند شده می‌باشد. پلی مرهای منشعب تشکیل شده‌اند از یک بدنه پیوند شده به (3/1)- بتا دی که حاوی درجات مختلفی از (6-1) شاخه‌های بتا ست. بتا – گلوکان مخمری گاه به صورت بتا 6،1/3،1 گلوکان نشان داده می‌شود.

به نظر می‌رسد بتا– گلوکان مخمری اثرات تنظیم کننده ایمنی داشته باشد. این ماده می‌تواند به انواع مختلف سلول‌های سیستم ایمنی غیر اختصاصی، از جمله ماکروفاژها و نوتروفیل‌ها متصل شود. PGG – گلوکان یا پلی –[6،1]- بتا– دی – گلوکوپیرانوزیل-[3،1] - بتا– دی – گلوکو پیرانوز، یک بتا– گلوکانِ Saccharmyces cerevisiae است که از نظر ژنتیکی تعدیل یافته است. این ماده در مطالعات بالینی به عنوان یک عامل تنظیم کننده ایمنی و یک تعدیل کننده پاسخ بیولوژیکی ارزیابی می‌شود.

زیموسان یک محصول دیواره سلولی است که از sacchoromyces cervisiae مشتق شده و حاوی بتا (3/1) – گلوکان، بتا (6/1)- گلوکان و سایر اجزای دیواره سلولی مثل کیتین و مانو پروتئین می‌باشد. اثرات ایمونولوژیک زیموسان به طور عمده به بتا– گلوکان‌ها نسبت داده می‌شود.

بتا– گلوکان مخمری ممکن است فعالیت تنظیم کننده ایمنی و کاهش دهنده چربی داشته باشد.

بیشتر مطالعات انجام شده روی بتا– گلوکان مخمری در کشت بافت، در حیوانات و با PGG- گلوکان که به طور وریدی تجویز می‌شود، انجام شده است. بتا– گلوکان مخمری می‌تواند به یک گیرنده بتا– گلوکان در ماکروفاژها متصل شده و تولید سیتوکین‌هایی مثل TNF (فاکتورنکروز تومور)-آلفاو IL (اینترلوکین) – 1 بتا را تحریک کند. اتصال به گیرنده بتا– گلوکان ممکن است رهایی برخی گونه‌های فعال اکسیژن از جمله آنیون‌های سوپراکسید و هیدروژن پراکسید را نیز القا کند.

بتا– گلوکان مخمری همچنین ممکن است سلول‌هایی مثل نوتروفیل‌های NK (سلول‌های کشنده طبیعی) و سلول‌های LAK (کشنده‌های فعال شونده با لنفوکین) را تحریک کند. تمام اثرات تحریکی ذکر شده ممکن است سبب عملکرد ضد میکروبی و از بین برنده تومور شوند.

مطالعه روی PGG- گلوکان نشان می‌دهد این ماده با گیرنده‌های مونوسیتی و نوتروفیلی تداخل دارد. تصور می‌شود این تداخل، این سلول‌ها را برای تولید ستوکین‌ها و سایر مواد تنظیم کننده ایمنی، در زمان مورد نیاز، آماده می‌کند. بر این اساس، بتا– گلوکان مخمری ممکن است به عنوان یک آغازگر عملکرد سیستم ایمنی در نظر گرفته شود.

اثرات تنظیم کننده ایمنی بتا– گلوکان مخمری خوراکی ناشناخته است. بتا– گلوکان مخمری یکی پلی ساکارید غیر قابل هضم است و درمعده یا روده‌ی کوچک، بسیار کم هیدرولیز می‌شود. بخشی از هضم بتا– گلوکان مخمری در روده‌ی بزرگ توسط بتا–گلوکوزیداز باکتریایی انجام می‌شود و متعاقب هضم بتا– گلوکان مخمری، بخشی از بقایای این هضم، الیگوساکاریدهایی با وزن مولکولی حداکثر 20000 دالتون، در سرم حیوانات و همچنین سرم انسان، قابل شناسایی هستند.

هرچند، مشخص نیست که آیا این الیگو ساکاریدهای جذب شده فعالیت ایمونولوژیک یا بیولوژیک دیگری دارند یا خیر. بتا– گلوکان مخمری خوراکی ممکن است از طریق خاصیت مداخله‌ای خود در بافت لنفوئیدی وابسته به معده (GALT) اثرات ایمونولوژیک ایجاد کند. سلول‌های ایمنی مرتبط با GALT، ممکن است از طریق تماس با بتا– گلوکان مخمری در معده، فعال شده و به بافت‌های دیگر مهاجرت کنند، جایی که در آن نقش تنظیم کننده ایمنی خود را ایفا نمایند.

مشاهده شده است بتا– گلوکان مخمری سطح کلی کلسترول را کاهش می‌دهد، همان طور که سطح HDL-کلسترول را افزایش می‌دهد. مکانیسم عمل افزایش سطح HDL ناشناخته است. همچنین مشخص نیست بتا– گلوکان از جمله بتا– گلوکان موجود در جو دوسر، چگونه سطح کلی کلسترول را کاهش می‌دهد.

چنین به نظر می‌رسد که اثر کاهنده کلسترول در بتا- گلوکان جو دوسر، تا حد زیادی مرتبط با افزایش دفع اسیدهای صفراوی است. بتا– گلوکان مخمری نیز ممکن است دفع اسیدهای صفراوی را پیش افزایش دهد. 

به دنبال خوردن، در واقع هضمی روی بتا– گلوکان مخمری در روده کوچک صورت نمی‌گیرد. پیوند گلیکوزیدی بتا– گلوکان مخمری از نوع بتاست و در بین آنزیم‌های هضمی، بتا– گلوکوزیداز وجود ندارد. بخشی از هضم بتا– گلوکان مخمری، در روده‌ی بزرگ توسط عمل بتا – گلوکوزیداز باکتریایی صورت می‌گیرد. برخی الیگوساکاریدها تا وزن مولکولی 20000 دالتون که توسط بتا – گلوکوزیداز باکتریایی تولید شده اند، ممکن است جذب شوند. درصد زیادی از بتا– گلوکان خورده شده، از طریق مدفوع، دفع می‌شود.