آنچه درباره ی Xylitol (گزیلیتول) نمیدانید!!
گزیلیتول به عنوان یک قند الکلی طبقهبندی میشود. این ماده شیرینی مشابه به ساکارز دارد، اما از دید صریح شیمیایی این ماده یک قند واقعی نیست، بلکه یک پلی هیدروکسی الکل است.
از نظر شیمیایی، یک قند به صورت پلی هیدروکسی آلدهید (مثل گلوکز) یا یک پلی هیدروکسی کتون (مثل فروکتوز) تعریف میشود. گرچه، از آنجا که « قند الکلی»عبارتی است که به طور رایج و از جمله توسط FDA استفاده میشود، در مورد گزیلیتول و سایر پلی هیدروکسی الکلها، در این مونوگراف از این عبارت استفاده خواهد شد. گزیلیتول یک پلی هیدروکسی الکل پنج کربنه غیر حلقوی است، یا پلی اُل (پنتیلول)، که مطابق با آلدوز خود، قند گزیلوز (زایلوز)، نامگذاری شده است.
گزیلیتول ابتدا در اروپا به عنوان شیرین کننده ایمنِ دیابتیها معمول شد. در حال حاضر از آن به طور گسترده به عنوان یک شیرینِ کننده کم کالری و برای بسیاری از بیماریها استفاده میشود. این بیماریها شامل پوسیدگی دندان، عفونتهای گوش میانی و عفونتهای سینوس میباشد. اکنون، بخش عمدهای از ذخایر گزیلیتول دنیا از منابع ذرت مشتق شده و گزارش شده است بیشتر از چین وارد میشود.
گزیلیتول همچنین xylo- pentane- 1,2,3,4,5-pentol, (2R,3R,4S) -pentane1, 2, 3, 4, 5-pentanol, 1, 2, 3, 4, 5-pentahy-droxypentane, xylite و قند درخت نمان (مطالب بالا را ببینید) نیز نامیده میشود.
فرمول مولکولی آن C5H12O5 و وزن مولکولی آن 15/152 و شماره ثبت CAS آن 0-99-87 است. گزیلیتول بدون پیشوند L یا D نوشته میشود که علت آن قرینگی مولکول است.
گزیلیتول هنگامی که به صورت آدامس جویده میشود، اثر خنک کنندگی دهان دارد که این اثر به واکنش اندوترمیک گزیلیتول که در زمان حل شدنش رخ میدهد، نسبت داده شده است. لباسهای ورزشی ای موجود است که با استفاده از گزیلیتول تزریق شده به داخل پارچه، گرمای ایجاد شده از تعریق را جذب میکند. محتوای انرژی گزیلیتول 4/2 کیلوکاری در هر گرم است. در مقایسه، محتوای انرژی ساکارز 4 کیلو کالری در هر گرم است.
FDA این ادعا را پذیرفته است که کربوهیدرات شیرین کننده بدون ایجاد پوسیدگی گزیلیتول موجود در غذا، سبب پیشرفت پوسیدگی دندان نشده و ممکن است خطر پوسیدگی دندان را کاهش دهد. سایر «قندهای الکلی» بدون ایجاد پوسیدگی شامل سوربیتول، مانیتول، لاکتیلول، ایزو مالت (دی ساکارید متشکل از قند گلوکز و قند الکلی مانیتول) اریتریتول و نشاسته هیدرولیزه هیدروژنه (مخلوطی از چندین قند الکلی) میباشد.
این ادعا همچنین در مورد قندهای تاگاتوز (یک مونو ساکارید) و ایزومالتوز (دی ساکاریدی که یک ترکیب طبیعی از عسل است) نیز مجاز است. علت این است که FDA متقاعد شده ایزومالتوز و تاگاتوز توسط باکتریهای دهانی به اندازهای تخمیر نمیشوند که PH پلاک دندانی را در حد ایجاد اروزیون مینای دندان پایین آورند.
***********
منبع: سامانه مکمل شناسی