ویتامین D و معجز‌ه‌ی سلامتی

محبوبیت ویتامین D در سالهای اخیر بطور چشمگیری افزایش یافته است زیرا شواهد بسیاری برای نقش آن در حفظ سلامتی به اثبات رسیده است. کمبود ویتامین D موضوع مهم سلامت در کشورهای درحال توسعه و صنعتی است. امروزه باتوجه به اهمیت این ویتامین درخصوص سطح توصیه شده آن در حال تجدید نظر می‌باشد.

ویتامین D شامل گروهی از ترکیبات محلول در چربی است که برای حفظ تعادل مواد معدنی در بدن ضروری است. آن فرم از ویتامین D که بسیار مفید است، کوله کلسیفرول یا ویتامین D3 نامیده می شود که دارای زیست فراهمی بالا و بسیار و اثر بخشی عالی است. همچنین نسبت به نوع D2 دارای هزینه – اثربخشی بسیار خوبی است.

از آنجایی ویتامین D بعنوان ویتامین آفتاب شناخته می شود اما براساس شواهد تعداد بسیار زیادی از افراد از طریق تماس با نورخورشید میزان کافی از ویتامین D دریافت نمی‌کنند و در رژیم غذایی خود نیز سطح کافی از ویتامین D را مورد استفاده قرار نمی دهند. براساس تحقیق صورت گرفته توسط بنیاد بین المللی پوکی استخوان، بیش از یک سوم جمعیت جهان سطح خونی ناکافی ویتامین D را نشان دادند.

اگر کمبود ویتامین D از بین برود می تواند صرفه جویی های قابل توجهی در مراقبتهای بهداشتی داشته باشد.
بدن انسان قادر به تولید نیاز روزانه ویتامین D در مدت 15 تا 30 دقیقه (بسته به نوع پوست) طی مدت زمانیکه پوست بدن بدون پوشش در معرض اشعه های خورشید تحت شرایط خاصی قرار میگیرد.

آیا میدانستید؟ اگر سایه شما بلندتر از قد شما باشد، بدن شما قادر به تولید میزان کافی ویتامین دی نخواهد بود.
چندین فاکتور نظیر کرم ضد آفتاب، کمبود مواجه با نورخورشید، سن و پوست تیره تر باعث کاهش تولید ویتامین D در پوست می شود.

بیشترین افراد در معرض دریافت ناکافی ویتامین D ، نوزادان شیرخوار بعلت سطح پایین ویتامین D در شیر مادر، افراد سالمند، افراد چاق و حتی افراد سالمی که مدت زمان تماس با نورخورشید آنها بسیار کم است.

عواملی که منجر بروز به مواجهه ناکافی با نورخورشید می گردد:
موقعیت جغرافیایی (UVB ضعیف در عرضهای جغرافیایی بالاتر از 37 درجه)، تغییرات فصلی، پوشش، آلودگی هوا، فعالیت محدود در فضای باز و زندگی در یک محیط بسته.

ویتامین D تنها در مواد غذایی محدودی نظیر ماهی چرب ، تخم مرغ و شیر یافت می گردد. لذا بسیار دشوار است که میازن کافی این ویتامین تنها از طریق رژیم غذایی دریافت شود و یک مشکل عمده برای افرادی است که تماس بسیار کمی با نورخورشید دارند که مجبورند تنها با مصرف سنگین مواد غذایی غنی ویتامین D مورد نیاز خود را تامین کنند.

آیا میدانستید: برای بدست آوردن 800 واحد ویتامین D تنها از طریق رژیم غذایی به معنای این است که دو سهم از ماهی‌های چرب و یا 40 تخم مرغ روزانه مصرف شود.

اثر ویتامین D برروی سلامت افراد:
ویتامین D علاوه بر نقش مهمی که در سلامت سیستم اسکلتی-عضلانی دارد، دارای نقش در تقویت سیستم ایمنی و کاهش خطر بروز مالتیپل اسکلروزیس (MS)  و دیابت تیپ 1 نیز است.

ویتامین دی و امگا3 سنتز سروتونین را تنظیم میکند و برخی علائم را بهبود می بخشد نظیر؛ اوتیسم، اسکیزوفرنی و اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD).

ویتامین دی ارتباط نزدیکی با سلامت استخوان و افزایش دانستیه مواد معدنی استخوان دارد. از طریق افزایش جذب و ذخیره کلسیم دارد. دارای نقش مهم در پیشگیری از بروز ریکتز در کودکان و در بزرگسالان منجر به کاهش بروز استئومالاسیا، استئوپروز و خطر شکستگی می شود. استئوپروز(پوکی استخوان) اغلب بعنوان بیماری خاموش شناخته می شود زیا اغلب بدون علامت شروع شده و بدون تشخیص باقی می ماند تا زمانیکه اولین شکستگی رخ دهد.

علاوه براین، ویتامین D نقش مهمی در کاهش خطر سقوط از طریق بهبود قدرت عضلانی دارد. پیشگیری از سقوط دارای مزیای روانشناختی مهم برای سالمندان است و به شکستگی های استئوپروتیک کمک می کند. خطر شکستگی مجدد و مرگ و میر پس از شکستگی در سالمندان بسیار بالا است.

کمبود ویتامین D دارای اثر منفی بر روی سلامت انسان است. سطح پایین ویتامین D در دوران کودکی سبب تقویت عروق می شود و عامل خطر احتمالی بیماریهای قلبی عروقی بزرگسالان می باشد. سطح ناکافی این ویتامین با افزایش خطر تعدادی از بیماریهای غیر قابل انتقال نظیر استئوپروز (پوکی استخوان)، سرطان ها و بیمارهای قلبی-عروقی همراه است.

شیوه زندگی مدرن بدین معناست که مصرف ویتامین دی از طریق رژیم غذایی و یا قرار گرفتن در معرض نور خورشید به تنهایی  دشوار میباشد. متخصصین اغلب مکمل های ویتامین D را برای کسانی که به اندازه کافی از طریق رژیم غذایی یا در نتیجه مواجهه با نورخورشید ویتامین D دریافت نمی کنند، توصیه میکنند. مکمل های غذایی یک راه موثر، کم هزینه و مطمئن برای پر کردن شکاف های تغذیه ای می باشند.

دکتر بهار سبحانی
مدیر مدیکال شرکت اکسون فارمد