ریزمغذی‌های موثر در تسکین درد و التهاب مفاصل
آرتریت(Arthritis) بیماری بسیار رایجی است که بخوبی شناخته نشده است. در واقع، "آرتریت" یک بیماری واحد نیست؛ بلکه یک راه برای اشاره به درد مفصلی یا بیماری مفصلی است. بیش از 100 نوع آرتریت و شرایط مرتبط وجود دارد. افراد در همه سنین، جنس و نژادهای مختلف می‌توانند به آرتریت مبتلا شوند. بیش از 50 میلیون بزرگسال و 300 هزار کودک، آرتریت دارند. البته بروز آن در بین زنان و افراد مسن رایج‌تر می‌باشد.
علائم مفصلی شایع آرتریت؛ تورم، درد، سفتی و کاهش میزان حرکت می‌باشد. علائم ممکن است ظاهر شده و سپس از بین برود. همچنین می‌تواند ملایم، متوسط و شدید باشند. علائم ممکن است سالیان سال باقی بمانند، اما ممکن است در طول زمان پیشرفت کرده و بدتر شوند. آرتریت شدید می تواند منجر به درد مزمن، عدم توانایی انجام فعالیت های روزانه شود و راه رفتن یا بالا رفتن از پله هارا دچار مشکل سازد. همچنین می‌تواند تغییرات مفصلی دائمی ایجاد کند. این تغییرات ممکن است قابل مشاهده باشند، مانند مفاصل انگشتان دست، اما اغلب، آسیب تنها در اشعه ایکس قابل دیدن است. برخی از انواع آرتریت نیز بر قلب، چشم، ریه، کلیه و پوست و همچنین مفاصل تاثیر می‌گذارند.
راههای زیادی وجود دارد که میتوان برای حفظ عملکرد مفصل، تحرک و کیفیت زندگی انجام داد. یادگیری درخصوص بیماری و گزینه‌های درمان، اختصاص دادن وقت برای انجام فعالیت بدنی و حفظ وزن سالم ضروری است. اما پس از وقوع هر نوع از آرتریت باید بفکر شناخت درمانی بود که در بهبود و تسکین آرتریت روماتوئید، استئوآرتریت و ... موثر است.
گلوکزامین هیدروکلراید؛ یک مکمل غذایی با فروش آزاد در داروخانه‌هاست. بهترین مزیت این مکمل مفصلی این است که یک ترکیب کاملا ایمن، طبیعی و غیر سمی است. در حال حاضر مشخص شده است که گلوکزامین نه تنها ناراحتی های مفاصل مانند درد را تسکین می بخشد بلکه در بهبود و ترمیم ساختمان مفصل نیز کمک کننده است. برخی از مطالعات هم چنین نشان داده‌اند که گلوکزامین در رشد مجدد بافت غضروفی موثر است. اما با افزایش سن بتدریج میزان تولید آن در بدن کم شده و تغییرات تخریبی آن در بدن با انجام فعالیت‌های ورزشی، آسیب‌های وارده، سوختگی‌ها، آرتریت‌ها ، افزایش سن و تخریب مزمن و دیگر اختلالات التهابی افزایش می یابد و از آنجایی که گلوکزامین در هیچ ماده غذایی یافت نمی‌شود الزاما باید از طریق مکمل دریافت شود.
دیگر ماده موثر، کندرایتین سولفات می‌باشد، که ماده‌ای ضروری جهت ساخت مفاصل است. این ماده جهت ساخت کلاژن که ترکیبی ضروری برای استحکام بافت مفصلی است، ضرورت دارد. همچنین دارای نقش ضدالتهابی است و از بروز آسیب‌های احتمالی جلوگیری می‌کند. حضور آن در بدن از فعالیت آنزیم‌هایی که مواد اصلی تشکیل دهنده غضروف را از بین می برند جلوگیری می کند.کندرایتین نیز همانند گلوکزامین در هیچ منبع غذایی یافت نمی‌شوند، لذا دریافت آن مستلزم مصرف مکمل است.
ترکیب گلوکزامین هیدروکلراید و کندرایتین سولفات دارای خواص ضد التهابی است، این یافته نتیجه اولین مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی شده است که در سال 2015 انجام گرفت. این ترکیب می‌تواند به شدت سطح c-reaction protein (CRP)را که یک مارکر کلیدی در التهاب است را کاهش دهد (حدود 23%).
در مطالعه‌ای 18 مرد و زن دارای اضافه وزن بطور تصادفی در دو گروه قرار گرفتند. گروه درمان روزانه 1500 میلی گرم ترکیب گلوکزامین و کندرایتین بمدت 28 روز دریافت کردند و گروه شاهد پلاسبو دریافت کردند.
نتیجه: ترکیب گلوکزامین و کندرایتین می‌تواند بطور معناداری فعالیت سیتوکینین را کاهش دهد و ممکن است التهاب سیستمیک را نیز کاهش دهد و دیگر مسیرهای مرتبط با التهاب را در افراد سالم و افراد دارای اضافه وزن تغییر دهد. همچنین این ترکیب باعث کاهش معنادار درد زانو در افرادی می‌شود که از استئوآرتریت متوسط تا شدید رنج می برند.
تعداد زیادی از افراد با آرتریت؛ بویژه استئوآرتریت؛ در رژیم غذایی خود مکمل مصرف می کنند تا درد ناشی از آرتریت را تخفیف دهند. در این بین گلوکزآمین و کندرایتین بسیار شناخته شده هستند. متیل سولفونیل متان (MSM) نیز یکی دیگر از مکمل هایی است که برای تخفیف درد در آرتریت استفاده می‌شود.
متیل سولفونیل متان (MSM) مکملی است که در طیف وسیعی از شرایط استفاده می‌شود؛ شامل انواع آرتریت، آلرژی ها و حتی خروپف. MSM ترکیبی طبیعی، بدون بو و بدون مزه است. MSM برای داشتن بافت همبند سالم و عملکرد مفصلی خوب مورد نیاز بدن است و خواص ضد التهابی و ضد درد دارد. با وجود اینکه MSM در تعداد زیادی از غذاها نظیر گوشت، ماهی، غلات، میوه ها و سبزیجات یافت می‌شود اما در طی فرایند تهیه غذاها تخریب می‌شود. لذا مکمل MSM در سالهای اخیر محبوب شده است و تعدادی زیادی از افراد از زمانیکه MSM مصرف می‌کنند احساس تخفیف درد را تجربه کرده‌اند.
زنجبیل علاوه بر اینکه ادویه خوشمزه‌ای است، می‌تواند باعث کاهش ناراحتی معده و کاهش حالت تهوع شود و همچنین مطالعات نشان می‌دهد که ممکن است به درد و التهاب نیز کمک کند. در واقع براساس مطالعه‌‌ی صورت گرفته در دانشگاه میامی نتیجه گرفته شد که عصاره زنجبیل زمانی جایگزین داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی(NSAIDs) خواهد شد. در این مطالعه 247 بیمار مبتلا به استئوآرتریت زانو شرکت داشتند که اثر عصاره زنجبیل با پلاسبو مقایسه شد. مشاهده شد که زنجبیل 40% بیش از پلاسبو درد و سفتی را در مفصل زانو کاهش داده است.
زنجبیل فعالیت ضدالتهابی، ضد زخم و آنتی اکسیدانی دارد، باعث کاهش درد مفاصل و کاهش التهاب در افراد مبتلا به استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید شده و هچنین باعث افزایش گردش خون در افراد مبتلا به پدیده رینود (Raynaud’s phenomenon) می‌شود.
خواص ضدالتهابی آن برای کاهش درد و بهبود عملکرد برای انواع آرتریت مفید است. درواقع ترکیبات زنجبیل بعنوان یک مهارکننده COX-2 به همان شیوه‌‌ی داروهای رایج برای آرتریت روماتوئید، عمل می‌کنند. این ویژگی زنجبیل در استئوآرتریت نیز کاربرد دارد. بررسی ۵ مطالعه نشان داد که افراد مبتلا به استئوآرتریت که زنجبیل مصرف میکردند ۳۰% کاهش درد و ۲۲% کاهش ناتوانی نسبت به گروه کنترل داشتند.
رز هیپ، میوه گیاه رز و یا همان گل سرخ است که در رنگ های قرمز و نارنجی یافت می شود. میوه گل رز یا رز هیپ تقریباً در تمامی گونه‌های رز یا انواع نیمه پرگلبرگ رز بوجود می‌آید.
اگرچه داروهای ضد درد غیراستروئیدی نظیر ایبوپروفن، استامینوفن و .... برای تسکین درد در استئوآرتریت مصرف می‌شود اما دارای عوارض جانبی بسیاری نظیر؛ ناراحتی معده و کبد و حتی خطرات قلبی و عروقی است. اما آنچه اروپائیان سالها پیش به خواص آن پی بردند؛ عصاره رز هیپ بود که برای تسکین درد استئوآرتریت بکار می‌رود. یک مطالعه جدید نشان داد که پودر ساخته شده از رز هیپ، بعنوان یک ماده طبیعی ضد التهاب، آنتی‌اکسیدان قوی و منبع غنی از ویتامین C است که می‌تواند بطور موثر درد آرتروز، استئوآرتریت و رماتیسم را تسکین دهد.
مهم است که بدانیم انواع آرتریت‌ها درمان قطعی ندارد و تمامی درمان‌ها تسکینی و در جهت تخفیف علائم می‌باشد. لذا با شناخت مواد موثر و شناسایی بهترین مکمل با فرمولاسیون کامل و مصرف آن هم میتوان علائم آرتریت را تخفیف داد و هم از بروز آرتریت و دردهای مفصلی در افراد سالم پیشیگری کرد.
References:
Butawan M, Benjamin RL, Bloomer RJ. Methylsulfonylmethane: Applications and Safety of a Novel Dietary Supplement. Nutrients.
Sandi L. Navarro, et al. Randomized Trial of Glucosamine and Chondroitin Supplementation on Inflammation and Oxidative Stress Biomarkers and Plasma Proteomics Profiles in Healthy Humans. PLoS One. 2015 Feb 26;
Aghdashi MA, Mardani S, Mostafa S, Zarrin R. The effect of ginger powder supplementation on lipid profile in rheumatoid arthritis patients. Razi Journal of Medical Sciences..
Ghasemian M, Owlia S, Owlia MB. Review of anti-inflammatory herbal medicines. Advances in pharmacological sciences. .
دکتر بهار سبحانی؛
