مکمل شناسی:عملکرد مکمل های غذایی روی چگونه است؟

روی یک عنصر ضروری در تغذیه انسان و حیوان، با گستره‌ی وسیعی از نقش‌های بیولوژیکی است. روی نقش کاتالیتیک، ساختاری یا تنظیم کننده در بیش از 200 متالوآنزیم شناخته شده در سیستم‌های بیولوژیک ایفا می‌کند.

این آنزیم‌ها در متابولیسم اسید نوکلئیک و پروتئین و تولید انرژی شرکت دارند. روی نقش ساختاری در تشکیل چیزی به نام انگشتان روی دارد.

انگشتان روی توسط فاکتورهای رونویسی برای تداخل با DNA و تنظیم فعالیت ژن‌ها، به کار گرفته می‌شوند. نقش ساختاری دیگرِ روی، حفظ تمامیت غشای بیولوژیک است که سبب محافظت از آن در برابر آسیب اکسیداتیو می‌شود.

روی یک عنصر فلزی با عدد اتمی 30 و جرم اتمی 37/65 دالتون است. نماد اتمی آن Zn است. روی در وضعیت‌های فیزیولوژیک به صورت دو ظرفیتی است. بدن بالغین حاوی حدود 5/1 تا 5/2 گرم روی است.

روی در تمام ارگان‌ها، بافت‌ها، مایعات و ترشحات بدن موجود است. نزدیک به 90% از کل روی بدن در عضله اسکلتی و استخوان یافت می‌شود.

بیش از 95% کل روی بدن به پروتئین‌های داخل سلولی و غشای سلولی متصل است. پلاسما تنها حاوی 1/0% از کل روی بدن می‌باشد.

عمده‌ی روی (88-75%) موجود در خون، در متالوآنزیمِ کربونیک انیدرازِ گلبول‌های قرمز خون یافت می‌شود.

در پلاسما، تقریبا 18% از روی به آلفا – 2- ماکروگلوبولین،80% به آلبومین و 2% به پروتئین‌هایی مثل ترانسفرین وسرولوپلاسین متصل است.

از نظر فیزیولوژیک، روی برای رشد و تکامل، بلوغ جنسی وتولید مثل، تطابق دید در تاریکی، فعالیت بویایی و چشایی، ذخیره و رها سازی انسولین و برای دفاع ایمنی میزبان حیاتی است.

کمبود روی می‌تواند منجر به تاخیر رشد، اختلال عملکرد ایمنی، افزایش بروز عفونت، هایپوگنادیسم، الیگواسپرمی، بی اشتهایی عصبی، اسهال، کاهش وزن، تأخیر در بهبود زخم، نقایص لوله عصبی در جنین، افزایش خطر سقط، آلوپسی، لِتارژی ذهنی و تغییرات پوستی شود.

کمبود متوسط تا شدید روی در کشورهای صنعتی نادر است. اما در کشورهای در حال توسعه شیوع آن بالاست. با این وجود، در کشورهای صنعتی نیز بسیاری افراد در خطر کمبود خفیف روی هستند.

برخی بیماری‌ها و وضعیت‌ها، فرد را مستعد کمبود روی می‌کنند، از جمله بیماری آکرودرماتیت انتروپاتیکای آتوزومال مغلوب، الکلیسم، سوء جذب، سوختگی حرارتی، تغذیه کامل وریدی (TPN) بدون مصرف مکمل‌های روی و برخی دارو‌ها مثل دیورتیک‌ها، پنیسیلامین، سدیم والپروات و اتامبوتول.

دریافت روی در بسیاری از سالمندان ممکن است کمتر از حد مطلوب باشد واگر مصرف برخی داروها یا ابتلا به برخی بیماری‌ها نیز به آن اضافه شود، می‌تواند سبب کمبود خفیف یا حتی متوسطِ روی شود.

استات روی یک داروی مورد تأیید – FDA برای درمان اختلال افزایش بارِ مس در بیماری ویلسون است.

عملکرد مکمل های غذایی روی
روی ممکن است عملکرد تنظیم کننده سیستم ایمنی داشته باشد. همچنین ممکن است فعالیت آنتی اکسیدانی نیز داشته باشد.

عملکرد ضد ویروسی، تقویت باروری و محافظتی شبکیه روی مشهور است.

مکانیسم عمل مکمل های غذایی روی
روی برای بسیاری از عملکردهای سیستم ایمنی از جمله فعالیت لنفوسیت – T مورد نیاز است.

کمبودِ روی سبب عود تیموس، تنزل افزایش حساسیت تاخیری، کاهش تعداد لنفوسیتِ T- محیطی، کاهش پاسخ تکثیری لنفوسیت –T به فیتوهماگلوتینین (PHA)، کاهش فعالیت سیتوتوکسیک لنفوسیت-T، کاهش عملکرد لنفوسیت کمکیT، تنزل عملکرد سلول‌های کشنده طبیعی، تنزل عملکرد ماکروفاژ (فاگوسیتوز)، تنزل عملکرد نوتروفیل (انفجار تنفسی، کموتاکسی) و تنزل تولید آنتی بادی می‌شود.

طبق یافته‌ها، در سندرم‌های سوء جذب و آکرودرماتیت انتروپاتیکا، مکمل روی می‌تواند عملکرد مختل ایمنی را در کسانی که دچار کمبود روی شده اند، اصلاح نماید.

شواهد کمی وجود دارد که مکمل روی، پاسخ‌های ایمنی را در افرادی که دچار کمبود روی نیستند، افزایش دهد.

مقادیر زیاد روی، حتی ممکن است سبب سرکوب ایمنی شود. ممکن است مکمل روی عملکرد ایمنی را در سالمندان سالمی که به طور مرزی کمبود روی دارند، بهبود بخشد.

مکانیسم مسئول اثرات ایمنی روی به طور کامل شناخته نشده است. برخی از این اثرات ممکن است به اثر تثبیت غشای سلولی توسط روی نسبت داده شود.

این اثر ممکن است روی فرآیندهای سیگنالی که در ایمنی با واسطه سلولی در گیرند، تأثیر بگذارد.

دخالت روی در چنین فرآیندهای سیگنالی شناخته شده است، همچنین ممکن است با تثبیت ساختاری فاکتورهای مختلف رونویسی ایمونولوژیک، روی بیان ژن نیز تأثیر داشته باشد. یون‌های روی می‌توانند تشکیل بلاست از مونوسیت‌های خون محیطی (PBMCs) را القا کنند.

در PBMCs، روی سیتوکین‌هایی شامل اینترلوکین 1-(IL)،6-IL و فاکتور نکروز تومور (TNF)-آلفا را القا می‌کند. القای سیتوکین توسط روی نتیجه‏ی تداخل مستقیم روی با مونوسیت‌ها است.

به نظر می‌رسد تحریک لنفوسیت‌های – T توسط روی، در جریان آزاد سازی 1-IL از مونوسیت‌ها و تماس سلول – سلول رخ دهد. غلظت‌های بالای روی، تکثیر لنفوسیت – T را با بلوک کردن کیناز همراه گیرنده نوع یکِ 1-IL، مهار می‌کند.

به نظر می‌رسد فعال سازی لنفوسیت –T به طور دقیق با غلظت روی تنظیم می‌شود.

ممکن است روی فعالیت ثانویه آنتی اکسیدانی داشته باشد. در وضعیت‌های فیزیولوژیک، روی فعالیت احیا کنندگی ندارد. ممکن است روی از طریق توانایی در تثبیت گروه‌های تیولی و فسفولیپیدها بر ساختار غشا تأثیر گذارد.

روی همچنین ممکن است محل‌هایی را که می‌توانند حاوی فلزات احیا کننده‌ی دیگر مثل آهن باشند، اشغال کند. این اثرات ممکن است از غشاها در برابر آسیب اکسیداتیو حمایت کند.

روی همچنین حاوی ساختار مس/ روی – سوپراکسید دیسموتاز (SOD – Cu/Zn) است.
روی در Cu/Zn-SOD دارای نقش ساختاری است.

روی همچنین ممکن است از طریق ارتباط با پروتئین متصل شونده به مس، یعنی متالوتیونین، عملکرد آنتی اکسیدانی داشته باشد.

نقش گلوکونات روی در کنترل سرما خوردگی همچنان مورد بحث است. مکانیسم‌هایی که برای اثر روی بر طول و دوره سرما خوردگی متصورند شامل مهار رونویسی رینو ویروس‌ها و/ یا مهار ورود ویروس به داخل سلول هاست.

گرچه، در شرایط in vitro، یون‌های روی تنها به طور متوسط دارای اثرات مهاری غیر اختصاصی روی رینو ویروس‌ها بوده‌اند.
روی در شکل‌گیری اسپرم و متابولیسم تستوسترون دخالت دارد.

کمبود روی سبب الیگواسپرمی می‌شود. شواهد کمی وجود دارد که مصرف مکمل روی در افرادی که کمبود روی ندارند، بر روی تولید اسپرم تأثیر می‌گذارد.

مکانیسم اثر روی بر دژنراسیون وابسته به سن ماکولا (ARMD) ناشناخته است.

........................................
منبع: مکمل شناسی به نقل از پی در آر

توصیه های مکمل شناسی در خصوص مصرف منطقی و بهینه مکمل های غذایی: مصرف مکمل های غذایی نیاز به آگاهی و تشخیص صحیح دارد و به این جهت مصرف مکمل های غذایی بدون مشاوره با پزشک توصیه نمی شود. ضمن اینکه اطلاعات موجود در وبسایت مکمل شناسی به هیچ وجه جایگزین مشاوره با پزشک نخواهد بود و ضروری است قبل از هرگونه اقدامی، موضوع را با پزشک معالج مطرح نمایید.
مصرف مکمل های غذایی بویژه در خصوص کودکان، سالمندان و کسانی که بیماری زمینه ای نظیر دیابت، بیماری های ریوی یا قلبی و عروقی دارند و همچنین در رابطه با زنان باردار از حساسیت بیشتری برخوردار است و ممکن است در صورت عدم توجه به توصیه های پزشک، منجر به عوارض غیر قابل جبرانی شود.
علاوه بر این، توجه داشته باشید با توجه به شیوع تبلیغات ماهواره ای و اینترنتی، بهترین و معتبرتین مکان برای تهیه مکمل های غذایی، صرفا داروخانه ها هستند و عرضه مکمل های غذایی در خارج از داروخانه، بر اساس دستورالعمل سازمان غذا و دارو، در خارج از داروخانه ممنوع است.