کاربرد مکمل های غذایی ویتامین آ
اندیکاسیون و کاربرد مکمل های غذایی ویتامین آ
مهمترین نقش ذکر شده برای ویتامین A در درمان کودکان دچار سوء تغذیه و به طور عمده در کشورهای در حال توسعه میباشد.
کاهش چشم¬گیر مرگ و بروز شب¬کوری، اسهال، سرخک و برخی بیماری¬های عفونی دیگر در این جمعیتها بر اعتبار این ماده¬ی مغذی افزوده است.
ویتامین A اثرات مثبت زیادی بر سیستم ایمنی دارد و نیز دارای خواص ضد سرطان میباشد.
این ویتامین در درمان بعضی مشکلات پوستی کمک کننده است و همچنین می¬تواند در درمان Sorsby’s fundus dystrophy مفید باشد.
شواهد محکمی وجود دارد که نشان میدهد ویتامین A نقش حیاتی درتکامل جنین به عهده دارد و برخی عقیده دارند که میشود از آن در برخی شرایط جهت جلوگیری از بروز نقایص مادرزادی استفاده کرد.
با این حال زنان باردار نباید دوزهای ویتامین A بیش از RDA آمریکا (IU5000 روزانه) بدون توصیه و نظارت پزشک مصرف کنند.
موارد منع مصرف مکمل های غذایی ویتامین آ
دوزهای ویتامین A بیش از IU000/5 در روز برای زنان باردار منع مصرف دارد. ویتامین A در افراد با حساسیت به هر یک از ترکیبات حاوی ویتامین A منع مصرف دارد. این ویتامین در افراد با هایپرویتامینوز A نیز منع مصرف دارد.
موارد احتیاط مکمل های غذایی ویتامین آ
مصرف ویتامین A برای درمان کمبود ویتامین A باید تحت نظارت پزشک صورت گیرد. مصرف ویتامین A یا هر یک از رتینوئیدها برای درمان بیماری¬ها و اختلالات باید با تجویز و نظارت پزشک باشد.
مادران شیرده باید از مصرف دوزهای ویتامین A بزرگتر از RDA(IU000/5 روزانه) بدون تجویز پزشک اجتناب کنند. مکمل ویتامین A می¬تواند به رتینوئیدها یا آنالوگهای رتینوئید که به عنوان دارو مصرف میشوند، افزوده شده و سمیت ایجاد کنند.
این داروها شامل آسیترتین، رتینوئیک اسید تمام ترانس، بگزاروتن، اترتینات و ایزوترتینوئین میباشد. افرادی که هر یک از این داروها را مصرف می¬کنند باید از مصرف مکمل ویتامین A خودداری کنند.
ویتامین A خیلی کم یا خیلی زیاد می¬تواند خطر استئوپورز را افزایش دهد. تحقیقات بیشتری در زمینه ارتباط ویتامین A و خطر استئوپورز مورد نیاز میباشد.
هم اکنون دوزهای بیشتر از DV یا RDA(IU000/5 روزانه) جز در موارد توصیههای پزشکی، تجویز و پایش توسط پزشک نباید مصرف شوند.
عوارض جانبی مکمل های غذایی ویتامین آ
دریافت زیاد ویتامین A قادر به ایجاد سمیت مزمن یا حاد است. (اوردوز و سمیت حاد را ببینید.) علایم و نشانه¬های مسمومیت مزمن عبارتند از پوست خشک و زبر، لبهای ترک خورده، موهای کم پشت و زبر، ریزش ابرو. این موارد نشانه¬های اولیه هستند.
علایم و نشانه¬های بعدی شامل تحریک پذیری، سردرد، تومور کاذب مغز (پرفشاری خوش خیم داخل جمجمه) (pseudotumor cerebri)، افزایش سطح سرمی آنزیم¬های کبدی، پرفشاری خون وریدی غیر سیروزی برگشت پذیر، فیبروز کبدی و سیروز.
گزارش مرگهای اندکی که ثانویه به نارسایی کبد هستند نیز وجود دارد.
گفته میشود که مصرف روزانه دوزهای مکمل IU 000/10 ویتامین A یا دوزهای بالاتر در دوران بارداری خطر نقایص تولد را افزایش میدهد.
در مطالعه¬ی EUROSCAN به گروه آزمایش روزانه IU 000/300 ویتامین Aبرای یک سال و سپس IU 000/150 روزانه برای یک سال بعد داده شد.
عوارض جانبی معمول، مربوط به ساختارهای پوستی و مخاطی بود (خشکی، از دست رفتن ساختار سنگفرشی، خارش، خونریزی و ریزش مو).
در یک بیمار که روزانه IU 000/25 ویتامین A برای یک دوره¬ی 6 ساله دریافت کرده بود، مسمومیت کبدی گزارش شده است.
تداخلات مکمل های غذایی ویتامین آ
داروها
Cholestyramine: مصرف هم زمان کلستیرامین و ویتامین A می¬تواند جذب ویتامین A را کاهش دهد.
Colestipol: مصرف هم زمان این دارو و ویتامین A میتواند جذب ویتامین A راکاهش دهد.
Mineral Oil: مصرف هم زمان این روغنها با ویتامین A می¬تواند جذب ویتامین A راکاهش دهد.
Oral Contraceptives: داروهای ضدبارداری خوراکی سطح سرمی رتینول را افزایش می¬دهند.
Orlistat: ارلیستات می¬تواند جذب ویتامین A را کاهش دهد.
Retinoid Drugs (آسیترتین، رتینوئیک اسید تمام ترانس، بگزاروتن، اترتینات و ایزوترتینویین): مکمل ویتامین A ممکن است امکان مسمومیت با این داروها را افزایش دهد. (احتیاط را ببینید.)
مکملهای غذایی
ویتامین K: مصرف دوزهای بالای ویتامین A ممکن است جذب ویتامینK را کاهش دهد.
غذاها
Olestra: این ماده که جانشینی برای چربی است جذب ویتامین A و نیز سایر ویتامینهای محلول در چربی از جمله ویتامین D، Eو K را کاهش میدهد.
این ویتامینها به این ماده¬ی غذایی افزوده میشوند تا این مسئله جبران شود. اولسترا حاوی IU170 ویتامین A در هر گرم (51 معادل رتینول در هر گرم) میباشد.
اوردوز مکمل های غذایی ویتامین آ
مسمومیت حاد در نوزادان و کودکان می¬تواند با دوز تک IU000/25 بر هر کیلوگرم وزن بدن ایجاد شود. در این حالت استفراغ، افزایش فشار داخل جمجمه و مرگ میتواند ایجاد شود.
دوز IU000/000/2 یا بالاتر در بزرگسالان تابلوی بالینی مشابهی ایجاد می¬کند. تعدادی از کاشفان قطب شمال چندین میلیون واحد ویتامین A با مصرف جگر خرس قطبی یا خوک آبی دریافت کردند که این دو ماده¬ی غذایی از غنیترین منابع ویتامین A میباشد.
این افراد دچار تحریک پذیری، گیجی، سردرد و استفراغ شدند. تعداد کمی موارد مرگ در اثر مصرف این دوزهای بالای ویتامین A گزارش شده است.
دوز و نحوه مصرف مکمل های غذایی ویتامین آ
دو شکل عمده¬ی مکمل ویتامین A شامل رتینیل استات و رتینیل پالمیتات میباشد.
فرآورده¬های مولتی ویتامین حاوی یکی از این دو فرم، ترکیبی از ویتامین A و بتا –کاروتن (پروویتامینA) یا تنها بتا کاروتن هستند. به ندرت دوزهای بیش از 5000IU ویتامین A در این محصولات وجود دارد.
دوزهای مکمل ویتامین A بیش از 10000IUدر روز توصیه نمیشود. بسیاری از افراد از بتا –کاروتن به عنوان مکمل ویتامین A استفاده می¬کنند (بتا- کاروتن را ببینید). همچنین این ویتامین به فرم روغن کبد ماهی کاد موجود میباشد.
میزان دریافت روزانه بر حسب DRI برای ویتامین Aمقادیر DRI میکروگرم معادل اثر رتینول(RAE /day) جداول زیر حداکثر دریافت قابل تحمل (UL) برای گروههای سنی مختلف و شرایط فیزیولوژیک مختلف را بیان می¬کند.