تاثیر مکمل های غذایی توکوتری انول‌ها در تامین سلامت
توکوتری¬انول‌ها شامل یکی از دو گروه مولکول‌هایی است که متعلق به خانواده¬ی ویتامین E می‌باشد، گروه دیگر توکوفرول‌ها هستند. توکوتری انول‌ها و توکوفرول‌ها گاهی در مجموع توکول‌ها خوانده می‌شوند.
همان طور که چهار گروه طبیعی توکوفرول‌ها شامل آلفا، بتا گاما و دلتا وجود دارد چهار گروه توکوتری¬انول طبیعی نیز با همین اسامی یافت می‌شود.
توکوتری انول‌ها و توکوفرول‌ها از نظر ماهیت شیمیایی زنجیره¬ی جانبی یا دم با هم تفاوت دارند. توکوفرول‌ها زنجیره¬ی جانبی فیتیل (Phytyl) اشباع و توکوتری انول‌ها زنجیره¬ی جانبی فارنسیل (Farensyl) یا ایزوپرنوئید غیر اشباع با سه پیوند دوگانه دارند.
منبع اصلی توکوتری انول‌ها روغن‌های گیاهی هستند و غنی‌ترین منبع آنها روغن نخل، روغن سبوس برنج، روغن هسته خرما و روغن نارگیل می‌باشد.
توکوتری انول‌ها همچنین در غلاتی نظیر جودوسر، جو و چاودار وجود دارد. روغن‌های گیاهی که از کانولا، دانه کتان، زیتون، بادام زمینی، گلرنگ، دانه سویا و آفتابگردان به دست می¬آیند، مقادیر بسیار کمی توکوتری انول دارند یا اینکه فاقد آن هستند در حالیکه محتوی توکوفرول می‌باشد. روغن ذرت حاوی مقادیر کمی از توکوتری انول‌ها است.
تمامی توکوتری انول‌های طبیعی روغن‌های محلول در چربی و آبگریزند. هر دو گروه توکوتری¬انول‌ها و توکوفرول‌ها در اعمال شکستن زنجیره و پاکسازی رادیکال‌های پراکسیل شرکت دارند.
در مقایسه با توکوفرول‌ها، توکوتری¬انول‌ها آنزیم محدود کننده¬ی مسیر بیوسنتز کلسترول یعنی بتا- هیدروکسی – بتا متیل گلوتاریل- کوآنزیم A (CoA HMG-) ردوکتاز را محدود می¬کنند.
گروه¬های چهارگانه¬ی توکوتری انول‌های طبیعی توسط تعداد گروه¬های متیل و موقعیت آنها در حلقه¬ی کرومانول مشخص می‌شوند.
آلفا – توکوتری¬انول سه گروه متیل دارد که در موقعیت‌های 5،7و8 حلقه قرار می‌گیرند، بتا - توکو تری انول دو گروه متیل در موقعیت‌های 5 و8 حلقه دارد، گاما- توکوتری انول دو گروه متیل در موقعیت‌های 7و8 حلقه و دلتا- توکوتری¬انول یک گروه متیل در موقعیت 8 حلقه دارد.
توکوفرول‌ها سه مرکز کایرال دارند در حالی که توکوتری انول‌ها دارای یک مرکز کایرال هستند. بنابراین برای هر توکوتری انول 2 ایزومر فضایی می¬توان فرض کرد اما برای هر توکوفرول 8 ایزومر فضایی محتمل است.
توکوتری انول‌های طبیعی به فرم ایزومرهایd وجود دارند: d- آلفا- توکوتری انول، d- بتا- توکوتری انول، d- گاما- توکوتری انول و d- دلتا- توکوتری انول.
مرکز کایرال در ساختار توکوتری انول در محل پیوندهای زنجیره جانبی ایزوپرنوئید به حلقه¬ی کرومانول و در دو موقعیت حلقه می‌باشد. توکوتری انول‌های طبیعی همان گروه ویتامین E با توجه به ساختار هندسی پیوند دوگانه زنجیره¬ی جانبی می‌باشد.
D- آلفا- توکوتری انول را 2R,3¢E,7¢E- آلفاتوکوتری انول نیز می¬نامند و با نام اختصاری آلفا- T3نیز نشان داده می‌شود.d- بتا- توکوتری انول نیز با نام 2R,3¢E,7¢E- بتا- توکوتری انول و نام اختصاری بتا- T3 خوانده می‌شود.
نام دیگر d- گاما- توکوتری انول 2R,3¢E,7¢E – گاما- توکوتری انول و اختصار آن گاما- T3 می‌باشد. دلتا- توکوتری انول نیز با نام 2R,3¢E,7¢E – دلتا- توکوتری انول خوانده می‌شود و نام اختصاری آن دلتا- T3 است.
توکوتری¬انول‌ها در مکمل‌های غذایی به فرم مخلوط یافت می‌شوند و به طور معمول نوع گاما نوع غالب در این مخلوط هاست.
عملکرد مکمل های غذایی توکوتری انول‌ها
توکوتری انول‌ها دارای خاصیت آنتی اکسیدانی هستند. همچنین ممکن است اثرات کاهش دهنده کلسترول، ضد تشکیل پلاک، آنتی ترومبوتیک، آنتی کارسینوژنیک و تنظیم سیستم ایمنی داشته باشند.
مکانیسم عمل مکمل های غذایی توکوتری انول‌ها
تمامی توکوتری¬انول‌ها محلول در چربی، شاخه شکن و زداینده¬ی رادیکال¬های پراکسید هستند.
این ترکیبات از اسیدهای چرب غیر اشباع با چندین پیوند دوگانه (PUFAs) در فسفولیپیدهای غشا و نیز اسیدهای چرب مشابهی که در لیپوپروتئین‌های پلاسما، نظیر LDL، در مقابل پراکسیداسیون لیپیدی محافظت می¬کنند.
در اینکه کدام یک از توکول‌ها بیشترین اثر آنتی اکسیدانی را دارد توافق نظر وجود ندارد. سال‌ها تصور می‌شد که آلفا – توکوفرول قوی‌ترین آنتی اکسیدان¬های بالقوه در خانواده ویتامین E هستند.
برخی مطالعات نشان دادند توکوتری¬انول‌ها اثر مهاری بیشتری بر پراکسیداسیون لیپیدها و نیز اکسیداسیون پروتئین¬ها نسبت به آلفا توکوفرول‌ها دارند.
در پژوهش‌های مشابه، ترتیب توان آنتی اکسیدانی شامل گاما- توکوتری انول، آلفا و دلتا توکوتری انول بود. گاما- توکوفرول یک زداینده¬ی پروکسی نیتریت است، این اثر ممکن است در مورد گاما- توکوتری انول نیز وجود داشته باشد.
فعالیت قوی تر آنت اکسیدانی توکوتری انول‌ها در مقایسه با آلفا توکوفرول می¬تواند مربوط به برهم کنش مناسب تر حلقه¬ی کرومانول با گونه¬های اکسیژن فعال، قدرت بازیافت بالاتر رادیکال‌های کرومانوکسیل توکوتری انول‌ها و توزیع همگن تر آنها در غشاهای سلولی باشد.
به هر حال آلفا- توکوفرول توکول غالب در پلاسما و بافت‌های انسانی است و لذا انتظار می¬رود شکل غالب آنتی اکسیدان نیز باشد.
توکوتری انول‌ها آنزیم محدود کننده¬ی مسیر بیوسنتز کلسترول یعنی بتا- هیدروکسی- بتا- متیل گلوتاریل- کوآنزیم A (HMG-CoA) ردوکتاز را مهار می¬کنند.
توکوفرول‌ها چنین اثری ندارند. اثر کاهندگی کلسترول توکوتری انول‌ها مربوط به توانایی زنجیره جانبی ایزوپرنوئید آنها در افزایش غلظت سلولی فارنسول (farenesol) می‌باشد. فارنسول از موالونات که خود محصول واکنش آنزیم HMG-CoA ردوکتاز است، مشتق می‌شود.
فارنسول پس از رونویسی ژنی، سنتز HMG-CoA ردوکتاز را مهار نموده و مسیر کاتابولیسم پروتئولیتیک این آنزیم را افزایش می‌دهد.
این مکانیسم با روش اثر داروهای کاهنده¬ی کلسترول استاتینی (atorvastatin, cerivastatin, fluvastatin, lovastatin, pravastatin) که مهار کننده¬های رقابتی آنزیم هستند، تفاوت دارد.
گاما- توکوتری انول و دلتا- توکوتری انول نسبت به آلفا- توکوتری انول در سرکوب فعالیت HMG-CoA ردوکتاز به طور چشمگیری فعال ترند.
فعالیت ضد تشکیل پلاک (آنتی آتروژنیک) توکوتری¬انول‌ها مرتبط با تعداد اندکی از مکانیسم هاست،که شامل مهار اکسیداسیون LDL، سرکوب فعالیت HMG-CoA ردوکتاز و مهار تجمع پلاکت‌ها می‌باشد.
سایر مکانیسم¬های احتمالی عبارتند از: کاهش سطوح آپولیپوپروتئین B-100(apoB) در پلاسما بر اساس عمل توکوتری انول‌ها، کاهش سطوح لیپوپروتئین(a) [LP(a)] در پلاسما و مهار بیان مولکول چسبنده (مانند ICAM-1 و VCAM-1) و نیز چسبندگی مونوسیت ها.
سطوح بالای apoB و LP(a) عوامل خطر جدی برای بیماری عروق کرونر به شمار می‌روند.
اثر آنتی ترومبوتیک توکوتری انول‌ها (به ویژه گاما- توکوتری انول) می¬تواند به دلیل مهار سنتز ترومبوکسان B2 و همچنین کاهش سطوح پلاسمایی فاکتور پلاکتی 4 باشد.
توکوتری انول‌ها اثر مهاری بر رشد چندین نوع رده¬ی سلول‌های توموری در محیط کشت نظیر سلول‌های سرطان پستان انسان دارای گیرنده¬ی استروژن و فاقد آن دارند.
مکانیسم این اثر ناشناخته است اما بحث‌هایی در مورد آن وجود دارد. توکوتری انول‌ها آپوپتوز را در این رده¬های سلولی تنظیم افزایشی می‌نمایند.
مکانیسم احتمالی دیگر مربوط به سرکوب پس از رونویسی HMG-CoA ردوکتاز توسط این مواد است. سرکوب سنتز موالونات، ذخیره¬ی فارنسیل پیروفسفات و ژرانیل ژرانیل پیروفسفات بافت تومور را تخلیه می¬کند.
این مواد حد واسط در مسیر بیوسنتز کلسترول، نقش مهمی در پروتئین¬های تنظیمی رشد به عهده دارند. سرکوب تولید حد واسط¬ها می¬تواند منجر به مهار پرنیلاسیون (اضافه شدن مولکول‌های هیدروفوب) پروتئین ras (پروتئین موثر در تقسیم سلولی) انکوژن شود.
اضافه شدن فارنسیل به Ras پس از ترجمه برای استقرار سیتوپلاسمی p21 Ras فعال در غشا مورد نیاز است که این عامل انکوژن را قادر می¬سازد رشد و تغییرات بدخیم را تحریک و القا کند.
فارماکوکنیتیک مکمل های غذایی توکوتری انول‌ها
کفایت جذب توکوتری انول‌ها پایین و متغیر است. جذب از مجرای روده¬ی باریک در صورتی که معده خالی باشد نسبت به زمانی که پر است، کمتر است.
قبل از جذب، این مواد توسط نمک‌های صفراوی امولسیفیه می‌شوند و به همراه چربی‌های غذایی ومحصولات هیدرولیز چربی¬ها، میسل‌ها را تشکیل می¬دهند.
توکوتری انول‌ها پس از جذب به داخل انتروسیت‌ها، توسط این سلول‌ها به شکل شیلومیکرون‌ها به داخل عروق لنفاوی ترشح می‌شوند. شیلومیکرون‌ها از لنف وارد جریان خون می‌شوند و در آن جا به بقایای شیلومیکرونی متابولیزه می‌شوند.
برخی از انواع توکوتری¬انول‌ها به بافت‌های مختلفی نظیر بافت چربی، عضله و مغز منتقل می‌شوند. شیلومیکرون‌ها توکوتری انول‌ها را به HDL و به نوبه خود به LDL و VLDL منتقل می¬کنند.
همچنین این بقایا می-توانند به آپولیپوپروتئین E پیوسته که توکوتری انول‌های موجود در آن را به سمت کبد جهت متابولیسم بعدی هدایت می‌کند.
بقایای شیلومیکرون توسط کبد برداشت می‌شوند. توکوتری انول‌ها به خوبی به پروتئین انتقال دهنده¬ی آلفا- توکوفرول کبدی متصل نمی‌شوند.
این پروتئین همان پروتئینی است که در ترشح کبدی آلفا – توکوفرول در VLDL دخالت دارد. مقدار کمی توکوتری انول از طریق کبد به جریان خون در VLDL ترشح می‌شود.
بعضی از انواع توکوتری انول‌ها متابولیزه شده و متابولیت‌های آنها در ادرار ترشح می‌شوند. دفع مدفوعی اصلی‌ترین سیر دفع توکوتری انول دریافتی از طریق خوراکی است.
محصولات دفعی از طریق مدفوع شامل توکوتری انول‌های جذب نشده و توکوتری انول‌هایی که توسط مجرای صفراوی ترشح شده¬اند، می‌باشد.
........................................
منبع: مکمل شناسی به نقل از پی در آر
توصیه
های مکمل شناسی در خصوص مصرف منطقی و بهینه مکمل های غذایی: مصرف مکمل های
غذایی نیاز به آگاهی و تشخیص صحیح دارد و به این جهت مصرف مکمل های غذایی
بدون مشاوره با پزشک توصیه نمی شود. ضمن اینکه اطلاعات موجود در وبسایت
مکمل شناسی به هیچ وجه جایگزین مشاوره با پزشک نخواهد بود و ضروری است قبل
از هرگونه اقدامی، موضوع را با پزشک معالج مطرح نمایید.
مصرف مکمل های
غذایی بویژه در خصوص کودکان، سالمندان و کسانی که بیماری زمینه ای نظیر
دیابت، بیماری های ریوی یا قلبی و عروقی دارند و همچنین در رابطه با زنان
باردار از حساسیت بیشتری برخوردار است و ممکن است در صورت عدم توجه به
توصیه های پزشک، منجر به عوارض غیر قابل جبرانی شود.
علاوه بر این، توجه
داشته باشید با توجه به شیوع تبلیغات ماهواره ای و اینترنتی، بهترین و
معتبرتین مکان برای تهیه مکمل های غذایی، صرفا داروخانه ها هستند و عرضه
مکمل های غذایی در خارج از داروخانه، بر اساس دستورالعمل سازمان غذا و
دارو، در خارج از داروخانه ممنوع است.
