مکمل هایی غذایی دئوکسی ریبونوکلئیک اسید

DNA (دئوکسی ریبونوکلئیک اسید) که مولکول سازنده‌ی ژنوم است و RNA (ریبونوکلئیک اسید) به عنوان مکمل‌های غذایی به فروش می‌رسند.

DNA که ماده‌ی ژنتیکی را می‌سازد از واحدهایی به نام نوکلئوتید تشکیل شده است. یک نوکلئوتید یک باز، یک قند و یک گروه فسفات را شامل می‌شود. بازهای اصلی در DNA، پورین‌ها آدنین و گوانین و از پیریمیدین‌ها سیتوزین و تیمین هستند.

بخش قند نوکلئوتید، 2َ- دئوکسی ریبوز است. RNA نیز که به دلیل اهمیتش در بافت‌ها از DNA بیشتر است، از واحدهای نوکلئوتید ساخته شده است.

در مورد RNA، بازهای اصلی باز هم پورین‌های آدنین و گوانین و از پیریمیدین‌های سیتوزین و یوراسیل می‌باشد. یک تفاوت اصلی بین DNA و RNA وجود یوراسیل در RNA و تیمین در DNA است.

تفاوت اصلی دیگر در بخش قند است. در RNA بخش قند نوکلئوتید، ریبوز است در حالی که در DNA، دئوکسی ریبوز است. سال‌ها بود که نوکلئیک اسیدها و نوکلئوتیدها مواد مغذی ضروری به شمار نمی‌رفتند.

تصور می‌شد که بدن می‌تواند نوکلئوتیدهای کافی متناسب با نیازهای فیزیولوژیکی را از طریق مسیر سنتتیک نوکلئوتید بسازد. بعضی تحقیقات در طول چندین سال اخیر نشان می‌دهند که این مطلب به طور کامل صحیح نیست.

شرایط خاصی وجود دارد که بدن به نوکلئیک اسیدها/نوکلئوتیدهای غذایی برای تامین نیازهای فیزیولوژیکی نیاز دارد. این شرایط رشد سریع، ذخیره غذای محدود و استرس متابولیک را شامل می‌شود.

در این شرایط نیاز متابولیک از ظرفیت سنتز بیشتر می‌شود و نوکلئوزیدهای رژیمی، نوکلئوتیدها و نوکلئیک اسیدها به صورت مشروط ضروری می‌شوند.

نوکلئوتیدهای رژیمی ممکن است میزان انرژی مصرفی برای سنتز نوکلئوتید را کاهش دهد. نوکلئیک اسیدهای رژیمی در گیاهان و غذاهای حیوانی یافت می‌شوند. دریافت RNA رژیمی به دلیل اهمیتش معمولاً بیشتر از DNA است.

نمک‌های نوکلئوتید دی سدیم اینوزینات و دی سدیم گوانیلات در مواد غذایی بسیاری وجود دارند که با دریافت رژیمی نوکلئوتید مرتبط است. جالب است که شیر مادر منبع غنی اسیدهای نوکلئیک به ویژه RNA و نوکلئوتیدها است.

غذاهای دارویی و مکمل‌های انترال کمی وجود دارند که حاوی RNA و نوکلئوتید است و برای ارتقای سیستم ایمنی تحت شرایط استرس متابولیک استفاده می‌شوند.

RNA و نوکلئوتیدها گاهی به عنوان مواد مغذی ایمنی تجویز می‌شوند. مکمل‌های غذایی RNA، DNA، نوکلئوتیدها، نوکلئوزیدها و بازها نیز به فروش می‌رسند.


عملکرد مکمل هایی غذایی دئوکسی ریبونوکلئیک اسید
نوکلئیک اسیدها و نوکلئوتیدها ممکن است فعالیت‌های بازسازی بافت و ارتقای ایمنی داشته باشند.

مکانیسم اثر مکمل هایی غذایی دئوکسی ریبونوکلئیک اسید
ثابت شده است که نوکلئوتیدها در تعدادی از عملکردهای ایمنی موثر هستند.

شامل: سوء تغذیه برگشت پذیر و نقص ایمنی که در اثر گرسنگی ایجاد می‌شود، افزایش عملکرد و بلوغ T-Cell، افزایش فعالیت سلول کشنده طبیعی، بهبودی افزایش حساسیت جلدی تأخیری، کمک به مقاومت در برابر عفونت‌هایی مثل Staphylococcus aureus و Candida albicans و تنظیم پاسخ‌های T-Cell در برابر لنفوسیت‌های کمک کننده‌ی CD4 نوع 1 یا سلول‌های Th1.

موش‌هایی که رژیم بدون نوکلئوتید دریافت کرده اند، هم دچار آسیب ایمنی سلولی و هم هومورال شده‌اند. افزودن نوکلئوتیدهای رژیمی موجب بازیابی هر دو نوع پاسخ می‌شود. هر دو RNA که می‌تواند یک شکل از نوکلئوتید و ریبونوکلئوتید باشد در این مطالعات استفاده شد.

مکانیسم اثر افزایش ایمنی توسط نوکلئیک اسید/ نوکلئوتید‌ها مشخص نیست. نشان داده شده است که RNA و نوکلئوتید‌ها اثرات تحریکی در بهبودی بعد از هپاتکتومی در حیوانات دارد. همچنین نشان داده شده است که آنها ترمیم روده‌ای را در حیوانات تحریک می‌کنند.

مکانیسم اثرات بازسازی بافت توسط RNA و نوکلئوتیدها هنوز مشخص نیست.

فعالیت بازسازی ممکن است در بخشی توضیح داده شود که نوکلئوتیدها به عنوان پیش سازهای سنتز نوکلئیک اسید از طریق مسیرهای بازیابی در سنتز نوکلئوتید ارایه می‌شود. استفاده از مسیرهای بازیابی ممکن است از میزان انرژی مصرفی در سنتز نوکلئوتید بکاهد.

فارماکوکینتیک مکمل هایی غذایی دئوکسی ریبونوکلئیک اسید
RNA در روده‌ی کوچک هضم می‌شود که با فعالیت آنزیم پانکراتیک ریبونوکلئاز به نوکلئوتیدهای آدنوزین َ‍‍‍‍‍‍5 – مونو فسفات (AMP)، گوانوزین َ‍‍‍‍‍‍5 – مونوفسفات (GMP) و سیتیدین َ‍‍‍‍‍‍5- مونوفسفات (CMP) و یوریدین َ‍‍‍‍‍‍5 – مونوفسفات (UMP) تبدیل می‌شود.

این نوکلئوتیدها سپس به ترتیب به نوکلئوزیدهای آدنوزین، گوانوزین، سیتیدین و یوراسیل از طریق عمل آنزیم‌های آلکالین فسفاتاز و نوکلئوتیداز هیدرولیز می‌گردند.

نوکلئوزیدها ممکن است سپس به بازهای پورین آدنین و گوانین وبازهای پیریمیدن سیتوزین و یوراسیل هیدرولیز شوند. نوکلئوزیدها به وسیله‌ی انتشار تسهیل شده و حامل وابسته به سدیم به داخل انتروسیت‌ها منتقل می‌شوند.

در شرایط طبیعی یعنی زمانی که بدن تحت استرس متابولیک نیست، نوکلئوزیدها کاتابولیسم شدیدی را در انتروسیت‌ها تحمل می‌کنند. محصول نهایی کاتابولیسم پورین، اسید اوریک است.

یک محصول نهایی متابولیسم پیریمیدین، بتا- آلانین است. نوکلئوزیدها و بازهایی که در انتروسیت‌ها کاتابولیز نشده‌اند به وسیله‌ی گردش خون وریدی به کبد منتقل می‌شوند که در آنجا کاتابولیزه می‌گردند.

در صد کمی از RNA و نوکلئوتیدهای دریافتی به گردش سیستمیک می‌رسند و به بافت‌های مختلفی بدن منتقل می‌شوند.

حتی در شرایط طبیعی هم، درصد کمی (2% تا 5%) از RNA رژیمی و نوکلئوتیدهای رژیمی، اسیدهای نوکلئیک را تشکیل می‌دهند، به ویژه در روده‌ی کوچک، کبد و ماهیچه‌ی اسکلتی.

این به وسیله‌ی مسیرهای بازیابی سنتز نوکلئوتید پورین ونوکلئوتید پیریمیدین اتفاق می‌افتد. در طول شرایط استرس متابولیک، شامل تروما، رشد سریع، و ذخیره غذای کم، ظاهراً RNA و نوکلئوتیدهای رژیمی بیشتر به نوکلئیک اسیدها ونوکلئوتیدهای بافتی تبدیل می‌شوند.

DNA در روده‌ی کوچک با عمل آنزیم پانکراتیک دئوکسی ریبونوکلئاز به دئوکسی نوکلئوتیدها تبدیل می‌شود. اینها به نوبه خود به دئوکسی نوکلئوزیدها و سرانجام به بازهای پیریمیدین سیتوزین و تیمین و بازهای پورین آدنین و گوانین هیدرولیز می‌گردند.

دئوکسی نوکلئوزیدها و بازها به وسیله‌ی انتروسیت‌ها جذب شده و مانند آنچه در بالا برای نوکلئوزیدها توصیف شد تحت فرآیند قرار می‌گیرند.

اندیکاسیون و کاربرد مکمل هایی غذایی دئوکسی ریبونوکلئیک اسید
به نظر می‌رسد نوکلئوزیدها در تقویت پاسخ ایمنی در بعضی شرایط موثر باشند. همچنین ممکن است ترمیم بافتی را در بعضی شرایط بهبود بخشند.

این ادعا که آنها درمان موثری برای بیماری آلزایمر، افسردگی، اختلالات پوستی، اختلال جنسی، خستگی و پیری هستند به اثبات نرسیده است.

موارد منع مصرف مکمل هایی غذایی دئوکسی ریبونوکلئیک اسید
مکمل RNA، DNA، نوکلئوتیدها و نوکلئوزیدها در تمام کسانی که به هر ماده‌ی حاوی این مواد حساسیت دارند منع مصرف دارد.

موارد احتیاط مکمل هایی غذایی دئوکسی ریبونوکلئیک اسید
زنان باردار و مادران شیرده باید از مصرف مکمل‌های نوکلئیک اسید و نوکلئوتید اجتناب نمایند مگر در صورت تجویز پزشک.
افرادی که سابقه افزایش اسید اوریک خون دارند باید در مصرف مکمل‌های اسید نوکلئیک و نوکلئوتید احتیاط نمایند.

عوارض جانبی مکمل هایی غذایی دئوکسی ریبونوکلئیک اسید
هیچ عارضه‌ی جانبی گزارش نشده است.

دوز و نحوه مصرف مکمل هایی غذایی دئوکسی ریبونوکلئیک اسید
غذاهای دارویی حاوی RNA به عنوان یک شکل ناقل نوکلئوتیدها/ نوکلئوزیدها، گاهی همراه ال- آرژینین و روغن‌های ماهی موجود هستند. این غذاهای دارویی برای تقویت سیستم ایمنی در شرایط استرس متابولیک مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مکمل‌های غذایی RNA، DNA موجود هستند که مکمل‌های RNA رایج تر می‌باشد. دوز معمول 5/0 تا 5/1 گرم روزانه است. مخمر آبجو یک منبع غنی RNA است. (مخمر آبجو را ببینید). اینوزین یک نوکلئوزید است (اینوزین را ببینید).

........................................
منبع: مکمل شناسی به نقل از پی در آر

توصیه های مکمل شناسی در خصوص مصرف منطقی و بهینه مکمل های غذایی: مصرف مکمل های غذایی نیاز به آگاهی و تشخیص صحیح دارد و به این جهت مصرف مکمل های غذایی بدون مشاوره با پزشک توصیه نمی شود. ضمن اینکه اطلاعات موجود در وبسایت مکمل شناسی به هیچ وجه جایگزین مشاوره با پزشک نخواهد بود و ضروری است قبل از هرگونه اقدامی، موضوع را با پزشک معالج مطرح نمایید.
مصرف مکمل های غذایی بویژه در خصوص کودکان، سالمندان و کسانی که بیماری زمینه ای نظیر دیابت، بیماری های ریوی یا قلبی و عروقی دارند و همچنین در رابطه با زنان باردار از حساسیت بیشتری برخوردار است و ممکن است در صورت عدم توجه به توصیه های پزشک، منجر به عوارض غیر قابل جبرانی شود.
علاوه بر این، توجه داشته باشید با توجه به شیوع تبلیغات ماهواره ای و اینترنتی، بهترین و معتبرتین مکان برای تهیه مکمل های غذایی، صرفا داروخانه ها هستند و عرضه مکمل های غذایی در خارج از داروخانه، بر اساس دستورالعمل سازمان غذا و دارو، در خارج از داروخانه ممنوع است.