آشنایی با مکمل های مایکوپلیساکارید ها
قارچها احتمالاً اثرات تنظیمکنندگی سیستم ایمنی و برخی مزایای دیگر برای سلامتی دارند. تصور میشود این سودمندیها اساساً به دلیل ترکیبات پلیساکاریدی و پروتئین- پلیساکاریدی میباشد که دیوارهی سلولی این ارگانیسمها را تشکیل میدهند.
این باور وجود دارد که اصلیترین مواد بیواکتیو بتا- D- گلوکانها میباشد. بتا- D- گلوکانها که معمولاً بتا- گلوکان نامیده میشوند، پلیساکاریدهای غیرقابل هضمی هستند که در طبیعت در منابعی مانند حبوبات و غلات مانند جو دوسر و جو، مخمرها، باکتریها، جلبکها و قارچها یافت میشوند.
احتمالاً فعالیتهای مایکو- بتا- D- گلوکانهای مختلف به خواص شیمیایی آنها مانند وزن مولکولی، الگوی شاخهدار شدن، حلالیت در آب و ساختار سه بعدی بستگی دارد.
بتا- گلوکانهای قارچی که بیشتر از همه مورد مطالعه قرار گرفتهاند و در ژاپن بعنوان تنظیم کنندههای پاسخ بیولوژیکی از آنها استفاده میشود عبارتند از lentinan از grifolan, Lentinus edodes(که به آن grifolan LE وGRN نیز میگویند) از Schizophyllan, Grifola frondosa (که به آن Sizofilan, sizofiran, sonifilan, SPG نیز گفته میشود) از SSG, Schizophyllum commune از Sclerotinia sclerotiorum، PSK (نام دیگر آن Krestin) از PSP, Coriolus versicolor (پپتید پلیساکاریدی) از Corilus versicolor.
بتا- گلوکان lentinan از یک اسکلت بتا- (1←3)- D- گلوکان و شاخههای جانبی بتا- (1←6)- گلوکان تشکیل شده است. وزن مولکولی lentinan حدود دالتون، درجهی شاخهدار شدگی آن 5/2 و ساختار سه بعدی آن بصورت یک مارپیچ سهگانه میباشد.
Grifolan نیز از یک اسکلت بتا- (1←3)- D- گلوکان با شاخههای جانبی بتا- (1←6)- گلوکان تشکیل شده است. وزن مولکلولی grifolan حدود دالتون، درجهی شاخهدار شدگی آن 3/1 و ساختار سهبعدی آن بصورت یک مارپیچ سهگانه میباشد.
SSG, Schizophyllan هردو حاوی اسکلتهای بتا- (1←3)- D- گلوکان و شاخههای جانبی بتا- (1←6)- گلوکان میباشد. هردو ساختار سهبعدی بصورت مارپیچ سهگانه دارند. درجهی شاخهدار شدگی در Schizophyllan 3/1 و در SSG نیز 3/1 میباشد.
PSP, PSK گلیکوپروتئینهایی هستند که حاوی بتا- گلوکان میباشد.
عملکرد مکمل های مایکوپلیساکارید ها
مایکوپلیساکاریدها میتوانند اثرات تنظیم کنندگی سیستم ایمنی، ضد تومور، ضد میکروبی، کاهندهی چربی خون و تنظیم کنندگی میزان قند خون داشته باشند.
مکانیسم اثر مکمل های مایکوپلیساکارید ها
بتا- گلوکان قارچی که بهتر از همه مورد مطالعه قرار گرفته است lentinan میباشد. lentinan بطور معمول بصورت تزریقی مورد استفاده قرار میگیرد و به نظر میرسد در موارد استفادهی خوراکی اندکی اثرات ضد توموری داشته باشد.
فرم تزریقی lentinan اثرات تنظیم کنندگی سیستم ایمنی دارد. lentinan سلولهایی مانند ماکروفاژها، مونوسیتها، نوتروفیلها، سلولهای NK (کشندهی طبیعی) و سلولهای LAK (سلولهای کشندهی فعال شده در اثر لنفوکینها) را تحریک میکند.
تحریک این سلولها با lentinan باعث آزاد شدن سایتوکاینهای مختلف مانند –TNF آلفا (فاکتور نکروز کنندهی تومور)، اینترلوکین-1IL-6 , IL-2 , (IL-1) میشود. lentinan همچنین باعث تحریک تولید نیتریک اکسید (NO) در ماکروفاژها میشود. این اثرات باعث ایجاد فعالیتهای ضد میکروبی و نابودکنندگی تومور میشود.
دیده شده است که griflan SSG, Schizophyllan, زمانیکه بصورت تزریقی مورد استفاده قرار میگیرند، اثرات مشابهی دارند.
اثرات تنظیم کنندگی سیستم ایمنی بتا- گلوکانهای قارچی خوراکی همچنان نامشخصاند.
این مواد میتوانند از طریق تأثیر روی بافت لنفوئیدی روده (GALT) عملکرد ایمونولوژیکی داشته باشند. سلولهای ایمنی مربوط به GALT در اثر تماس با مایکو- بتا- گلوکانهای قارچی و سایر بتا- گلوکانها در روده فعال شده، به بافتهای دیگر مهاجرت میکنند و در آنجا اثرات تنظیمکنندگی سیستم ایمنی خود را بروز میدهند.
علاوه بر این، مایکو- بتا- گلوکانها در روده توسط بتا- گلوکوزیدازهای باکتریایی تا حدودی هضم شده و اولیگوساکاریدها را تولید میکنند که این اولیگوساکاریدها میتوانند جذب شده و اثرات تنظیمکنندگی سیستم ایمنی داشته باشند.
ولی این مسئله چندان مشخص نیست. همچنین ممکن است در قارچها به جز بتا- گلوکانها مواد دیگری نیز وجود داشته باشند که دارای اثرات تنظیمکنندگی سیستم ایمنی باشند.
تصور میشود اثرات احتمالی ضد توموری و ضد میکروبی مایکو- بتا- گلوکانها، به مقدار زیاد، به دلیل تنظیمکنندگی سیستم ایمنی توسط آنها باشد.
مکانیسم اثر کاهندگی کلسترول خون توسط مایکو- بتا- گلوکانها نامشخص است. ساختار مایکو- بتا- گلوکانها تا حدودی مشابه ساختار بتا- گلوکانها در جوی دوسر میباشد.
تصور میشود اثرات کاهندگی کلسترول خون ناشی از بتا- گلوکانهای جوی دوسر تا حد زیادی بعلت افزایش ترشح اسیدهای صفراوی باشد.
مایکو- بتا- گلوکانها نیز میتوانند ترشح اسیدهای صفراوی را افزایش دهند.
مکانیسم اثر تنظیم قند خون توسط مایکو- بتا- گلوکانها چندان شناخته شده نیست.
فارماکوکینتیک مکمل های مایکوپلیساکارید ها
به دنبال خوردن، مایکو- بتا- گلوکانها در رودهی باریک اصلاً هضم نمیشوند. زیرا در این ناحیه در میان آنزیمهای هضم کننده هیچ بتا- گلوکوزیدازی وجود ندارد.
مایکو- بتا- گلوکانها در رودهی بزرگ در اثر فعالیت بتا- گلوکوزیدازهای باکتریایی تا حدودی هضم میشوند. برخی اولیگوساکاریدهای (تا وزن مولکولی 20000 دالتون) حاصل از فعالیت بتا- گلوکوزیدازهای باکتریایی جذب میشوند.
درصد زیادی از مایکو- بتا- گلوکانها به داخل مدفوع دفع میشوند.
اندیکاسیون و کاربرد مکمل های مایکوپلیساکارید ها
مایکو- پلیساکاریدها میتوانند اثرات آنتیکارسینوژن (ضد ایجاد سرطان)، تنظیمکنندگی سیستم ایمنی، ضد میکروبی، ضد التهابی، محافظت از قلب، محافظت از کبد، محافظت از کلیه، کاهندگی قندخون و ضد پوسیدگی استخوان و دندان داشته باشند.
........................................
منبع: مکمل شناسی به نقل از پی در آر
توصیه های مکمل شناسی در خصوص مصرف منطقی و بهینه مکمل های غذایی: مصرف مکمل های غذایی نیاز به آگاهی و تشخیص صحیح دارد و به این جهت مصرف مکمل های غذایی بدون مشاوره با پزشک توصیه نمی شود. ضمن اینکه اطلاعات موجود در وبسایت مکمل شناسی به هیچ وجه جایگزین مشاوره با پزشک نخواهد بود و ضروری است قبل از هرگونه اقدامی، موضوع را با پزشک معالج مطرح نمایید.
مصرف مکمل های غذایی بویژه در خصوص کودکان، سالمندان و کسانی که بیماری زمینه ای نظیر دیابت، بیماری های ریوی یا قلبی و عروقی دارند و همچنین در رابطه با زنان باردار از حساسیت بیشتری برخوردار است و ممکن است در صورت عدم توجه به توصیه های پزشک، منجر به عوارض غیر قابل جبرانی شود.
علاوه بر این، توجه داشته باشید با توجه به شیوع تبلیغات ماهواره ای و اینترنتی، بهترین و معتبرتین مکان برای تهیه مکمل های غذایی، صرفا داروخانه ها هستند و عرضه مکمل های غذایی در خارج از داروخانه، بر اساس دستورالعمل سازمان غذا و دارو، در خارج از داروخانه ممنوع است.