تاملی بر تامین داروهای بیماران ریوی
با توجه به ارزیابی هایی که وزارت بهداشت در بین قطب های علمی کشور انجام می دهد، خوشبختانه باید گفت بیمارستان مسیح دانشوری در زمینه رشته های پزشکی بین 50 قطب علمی برتر کشور، به عنوان قطب اول شناخته شده است. امتیاز اخذ شده ی بیمارستان مسیح حدود 28000 بود که با مباحث درمانی، پژوهشی و آموزشی در رتبه ی اول قرار گرفت. 9 مرکز تحقیقاتی پیشرفته در این بیمارستان وجود دارد که اغلب آنها در بسیاری موارد در رتبه ی اول مراکز تحقیقاتی کشور قرار دارند. از جمله مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات که در کشور بی همتا است. مراکز تحقیقاتی دیگری همچون بیماری های مزمن تنفسی، مرکز باکتریولوژی، مرکز سل بالینی و ویروس شناسی نیز از دیگر مراکز قابل توجه در کشور است.
مرکز ویروس شناسی بیمارستان مسیح به صورت ملی و مرکز ماکروباکتریولوژی به عنوان یک مرکز بین المللی شناخته شده است که جهت ارزیابی آنتی باکتری های مقاوم برای این واحد ارسال می شود.
همچنین حدود یک سال از راه اندازی سیستم ثبت نام بیماران مطابق با استانداردهای بین المللی در بیمارستان مسیج می گذرد. در این سیستم اطلاعات و مشخصات مورد نیاز بیماران به صورت یک بانک اطلاعاتی جمع آوری می شود. همچنین پس از نمونه گیری، موارد در یخچال هایی با درجه دمای منفی 70 تا 80 درجه نگهداری می شود. امید است در آینده در صورت نیاز به این داده ها بتوان دسترسی آسان به اطلاعات مورد نیاز داشت. به عنوان مثال می توان از سایتوکاینها که در آینده ممکن است نیاز به بررسی آن ها باشد، با توجه به ذخیره ی اطلاعاتی که صورت می گیرد، بعد از بررسی و جستجوهای لازم، میتوان داده های قابل اعتمادی را به دست آورد.
در حال حاضر با معاونت بهداشتی دانشگاه شهید بهشتی، تفاهم نامه ای در حال تدوین است که تلاش می شود مباحث بالینی در مراکز بهداشتی بررسی شود. جمعیت تحت پوشش دانشگاه شهید بهشتی، حدود 5 میلیون نفر است که برای مباحث بالینی و پیشگیری از بیماری های مزمن تنفسی واگیر و یا غیر واگیر شامل سل، بیماری های آسم، copd و... مناسب ارزیابی شده است. همچنین با کمک معاون بهداشتی دانشگاه شهید بهشتی در حال بررسی و تدوین مراحل لازم جهت اقدامات پیشگیرانه، توقف بیماری و درمان بیماری هستیم.
با توجه به شرایط حاکم بر نظام سلامت و مشکلات موجود، یکی از بهترین استراتژی ها، تلاش برای توسعه تولید دارو در داخل کشور است. اما نکته ی قابل توجه در این باره، کیفیت مطلوب و استفاده از مواد اولیه ی مرغوب است. نگرانی اصلی در رابطه با داروهای تولید داخل، اثر بخشی و کم عارضه بودن داروست. همچنین باید کلینیکال ترایال هایی، قبل از اینکه دارو به صورت گسترده در اختیار مردم قرار گیرد، انجام شود.
طبیعتا نتیجه کلینیکال ترایال ها باید اثرات درمانی داروهای داخلی را در مقایسه با برند اصلی تایید کند. اگر کلینیکال ترایال مثبت باشد و در کنار آن از مواد اولیه مرغوب استفاده شده باشد، قطعا دغدغه های پزشکان نسبت به داروهای داخلی برطرف می شود.
با توجه به نگرش مرغوبیت مواد اولیه و توجه به مراحل تولید دارو در داروسازی های داخلی می توان گفت که کشور ما از لحاظ توانایی تولید دارو در داخل کشور پتانسیل بالایی دارد و می تواند داروها را با استانداردهای جهانی و کیفیت مناسب در دسترس مردم قرار دهد.
باید گفت که با توجه به مشکلات سالهای گذشته در حوزه اقتصاد، متاسفانه علی رغم وجود پتانسیل های بسیار خوب در داخل کشور، نتوانسته ایم آنچنان که باید و شاید در این زمینه سرمایه گذاری مناسبی انجام دهیم. قطعا با وجود نظارت و کنترل کیفیت دقیق از سوی شرکت مادر، محصولات اینچنینی می توانند کیفیت مناسبی داشته باشد. بنابراین کشور باید این مسیر را تسهیل کند.
در بحث داروهای تنفسی، مقوله extrafine کردن ملکول های دارویی چه اولویتی دارد.
پزشکان با توجه به کارآزمایی های بالینی و بر اساس استانداردهای جهانی و نیز توجه به عوارض کمتر، دارویی را نسبت به سایر داروها در درجه ی اولویت قرار می دهند. بنابراین برای ما بحث اثربخشی داروها اولویت بسیاری دارد. به موازات این مسئله، بحث هزینه اقتصادی بیمار نیز مطرح است. زیرا دلیل اصلی تجویز یک دارو کمک هر چه بیشتر به بیماران و ارتقاء سطح سلامت وی همراه با کمترین هزینه برای بیماران است. در این موارد می توان گفت که پزشکان نیز تمایل به مطرح شدن داروهایی با بهترین تاثیر و هزینه کمتر برای بیمار دارند. که داروهای extrafine شامل این ویژگی هستند.
به طورکلی نتایج به دست آمده گویای این موضوع است که درمان های دو یا چند ترکیبه، بیشتر مورد استقبال بیماران قرار می گیرد. این موضوع دلایل متفاوتی دارد. اول اینکه علاقه ی بیمار نسبت به استفاده از یک دارو بیشتر از استفاده از دو دارو است. دومین عامل، بحث هزینه های مربوط به تهیه ی دارو است. مسلما هزینه یک دارو هرچند اگر ترکیبی باشد کمتر از هزینه دو دارو است.
البته باز هم باید اشاره کرد که در درمان چند ترکیبی، تقدم و تاخری که در بحث منوتراپی مورد نظر قرار دارد، چشم پوشی می شود.
دیده شده است که در برخی موارد بیمارانی که از دو دارو همزمان با هم استفاده می کنند، به دلیل اینکه دوز درمانی این داروها با هم تفاوت دارد، ممکن است داروی شماره یک تمام شده و به تنهایی داروی شماره ی دو را استفاده کنند که عوارض خاص خود را به دنبال دارد.
درباره نسل جدید ترکیب های سه دارویی نیز باید گفت که ترجیح در این موارد امری نظری است که باز هم باید کارآزمایی بالینی در نظر گرفته شود تا بتوان جمع بندی کرد که کارایی و اثر مورد نظر را میتواند به همراه داشته باشد یا خیر؟ البته به این نکته نیز باید اشاره کرد که منظور ما از کارآزمایی به صورت بین المللی و جهانی است. اما درباره ی داروهای داخلی بهتر است که کارآزمایی به صورت داخلی انجام پذیرد. به هرحال باید توجه داشت که داروهای ایرانی را نمی توان با داروهای سایر نقاط دنیا مقایسه کرد و بهتر است این پیمایش به صورت بومی انجام پذیرد.
با توجه به اینکه این دارو هنوز در بازار دارویی کشور عرضه نشده، صرفا می توانیم به مطالعات جهانی بسنده کنیم. از نظر این مطالعات، فاستر دارویی است که می تواند نیازهای ما را برآورده کند و امید است با توجه به تکنولوژی بالایی که در این دارو مورد استفاده قرار گرفته و ultra fine است، یعنی در واقع با دوز کمتر، کارایی مورد نظر را فراهم می کند. بنابراین برای نظام درمانی کشور، یک گام رو به جلو محسوب می شود.
واقعیت این است که متاسفانه در بسیاری موارد دیده شده بیمار قدرت خرید داروی تجویز شده توسط پزشک را ندارد و پس از تنها یکبار استفاده از داروی مورد نظر، مجبور به تغییر داروی خود می شود. یا اینکه در مصرف دارو رویکردی انقباضی پیش می گیرد و فاصله زمانی مصرف دارو را افزایش داده یا دوز آن را کاهش می دهد تا دارو دیرتر تمام شده و هزینه کمتری را متقبل شود. امید است شرکت های بیمه با توجه به گاید لاین های جهانی قدم بردارند و مسیر دسترسی بیماران به داروهای باکیفیت را هموار کنند.
