بیماران ریوی نیاز به حمایت دارند

دکتر حسینعلی غفاری پور، فوق تخصص ریه کودکان و icu کودکان است. به این واسطه عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی و استادیار دانشگاه شهید بهشتی است. وی در بیمارستان مسیح دانشوری در بخش PICU و  ICUبخش ریه کودکان مشغول به فعالیت است. 

بخواهیم باور کنیم یا نه، در حال حاضر در کشور ما معضلی به نام آلودگی هوا وجود دارد که بیشتر از همه در شهر تهران و کلان شهرهایی نظیر اصفهان یا شهر های صنعتی نظیر اراک نمود پیدا کرده است. متاسفانه این آلودگی ها تاثیرات مخربی بر ریه و بیماری های ریوی دارند که قابل چشم پوشی نیست.

ذرات بزرگتر از دو میکرون در ریه جذب و وارد جریان سیستمیک می شوند و باعث بیماری های دیگر از جمله آرترواسکلروز، بیماری های قلبی، و مشکلات دیگری می شوند. آلودگی هوا و ذرات معلقی که در هوا وجود دارد شامل سرب و سایر ذراتی که در هیدروکربن های ناشی از احتراق اتومبیل ها است از جمله عوامل مخرب واکنش پذیری ریه نسبت به این بیماری ها است. 

در فصول سرد سال که ذرات و آلودگی ها، نزدیکتر به زمین هستند، مراجعه بیماران آسم با حملات آسم به درمانگاه ها بیشتر می شود. در این فصل درمانگاه ها ی کشور حجم بالایی از مراجعات بیماران آسم و بیماری های تحریک پذیری اینچنینی را دارند. در فصول سرد سال جدای از تحریک پذیری ریه میتوان به اثرات سرطان زایی این ذرات نیز اشاره کرد. این ذرات باعث تاثیرات مخربی بر ریه افراد و به وجود آمدن مشکلا بسیاری برای افراد جامعه هستند. 

هر چند در مرکز فوق تخصصی بیماری های ریوی در کشور( بیمارستان مسیح دانشوری) اطلاعات جامعی از این دست میتوان به دست آورد، اما واقعیت این است که تا قبل از ارجاع به این مرکز، آمار مستندی تهیه نمی شود.  بیماران در این مرکز تحت درمان قرار گرفته و نتایج قابل قبولی را شاهد هستیم. متاسفانه مطالعه در کشور ما  بر روی آمار و ارقام بسیار ضعیف است. به طور مثال تعداد مرگ ناشی از آسم را نمیتوان به دست آورد و دلایل و علل آن را مورد بررسی قرار داد. همچنین عوامل بسیاری باعث تحریک بیماری های ریوی می شوند که تنها یکی از آن ها آسم است. 

رشته ی آی سی یوی کودکان به شکل فوق تخصصی حدود 4 الی 5 سال شکل گرفته است و در حال حاضر فلوشیپ نیز در این زمینه تربیت می شود و پیشرفت علم با شیب بسیار قابل قبولی را شاهد هستیم که  حاکی از وجود دانش به میزان کافی است و نوید بخش جایگاه خوب در بین کشور های دنیاست. 

آیا داروهای مورد نظر برای بیماران  به راحتی در دسترس قرار می گیرند؟ 

خوشبختانه باید گفت امروز دسترسی به داروها بسیار ساده تر از گذشته است و این موضوع قابل انکار نیست ولی هنوز به نقطه مطلوب نرسیده ایم. به خصوص در رابطه با بیماران سیستیک فیبروز ریه که در آی سی یو مشاهده می کنیم، داروها به راحتی در کشور یافت نمی شود و  بسیاری از داروها برای بیماران در کشور نیست.

 همانگونه که مشاهده می شود نیمه ی عمر این بیماران در دنیا بالا رفته ولی در کشور به دلیل عدم وجود داروهای استنشاقی برای این بیماران مثل dnas دشواری هایی برای خانواده بیماران ایجاد می شود.در خصوص سایر داروها نیز باید بگوییم برخی داروها تحت پوشش بیمه نیستند و یا اینکه حتی با وجود بیمه نیز، هزینه ها بسیار بالاست. در واقع در خصوص برخی موارد باید بگوییم که بیمه ها تنها برای یک دوره ی درمان یک ماه هزینه ها را در بر می گیرد. 

همانطور که اشاره شد یکی از چالش ها گران بودن برخی داروها است. به دنبال این قضیه، مسئله دیگری رخ می دهد و آن این است که دارو به راحتی در دسترس قرار نمی گیرد. همانگونه که از نام بخش مراقبت های ویژه مشخص است، نیاز به  دارو، پرستار و پزشک به صورت ویژه است و کمبود یا نقص در این بخش می تواند تبعات ناگواری به دنبال داشته باشد. زمانی که دارو یی برای بیماران تجویز می شود، درجه ی اول اهمیت آن در دسترس بودن داروی مورد نیاز است. 

برای حل این مسئله باید همه سازمان ها اعم از سازمانهای دارویی و صنعتی با یکدیگر همراهی کنند و به اصطلاح هم افزایی در کشور ایجاد شود. یکی از مهمترین استراتژی های کلان در این خصوص تلاش برای ساخت داروهای مورد نیاز بیماران ریوی در داخل کشور است.

باید از فرصت پیش آمده در این مقطع زمانی بیشترین استفاده را برای تقویت تولید ملی کرد. به طور کلی ظرفیت هر نوع سرمایه گذاری مشترک در صنعت داروسازی ما فراهم است. در حال حاضر ایران در صنعت دارو در فناوری های نوین و هم در جوینت ونچرها ظرفیت بسیار خوبی دارد. از طرفی نباید فراموش کرد که ما دانشکده های داروسازی قابل توجهی داریم که داروسازان خوبی تربیت می کنند و این خود امتیاز دیگر کشورمان برای سرمایه گذاران در حوزه داروست که می توانند در صورت احداث کارخانه از نیروی داخل کشور کمک بگیرند و این کمکی به اشتغال ایران هم هست

امروزه نبولایز تراپی در بیماران CF و بیماران آسم و بسیاری بیماران دیگر بسیار رواج دارد. این استفاده را میتوان در  بیماران سیتیک فیبروز به وفور مشاهده کرد. متاسفانه به دلایل مختلف دسترسی به برخی داروهایی که از طریق نبولایزر استفاده می شود کم است و به سختی فراهم می شوند. 

بیماری های تنفسی کودکان شایع در کشور را به دو دسته تقسیم می کنیم. دسته ی اول که به صورت مادرزادی است و دسته ی دوم به شکل اکتسابی برای بیماران ایجاد می شود. بیماران با مشکلات مادرزادی عموما بسیار مزمن هستند و برخی قابل درمان و برخی درمان آن ها سخت تر است. در بسیاری از این بیماران پیشگیری به این صورت است که قبل از متولد شدن باید به تشخیص رسید. اگر این بیماری های سخت در زمان بارداری، تشخیص داده شود، اجازه ی سقط داده می شود و در غیر اینصورت برای جامعه و خانواده معضلاتی را در پی دارد.

متاسفانه در برخی مناطق  کشور که ازدواج های فامیلی بسیار رواج دارد و از اقشار با درآمد پایین تر هستند، امکان انجام آزمایشات ژنتیکی پیش از ازدواج برای افراد وجود ندارد و فرزندانی با بیماری های سخت و کروموزوم مغلوب، همچون سیتیک فیبروز که در پی آن روند درمان و مشکلات درمانی متعدد را شاهد هستیم..  

بیماری های اکتسابی از محیط که شایع ترین آن ها بیماری های عفونی تنفسی و آسم هستند. این بیماری ها در فصول سرد سال که در ابتدای آن  عفونت های ویروسی همچنین برونشیولیت، برونشیت و....  را میتوان اشاره کرد که ریه را درگیر و درمان های خاص خود را دارد. به صراحت می توان  ابراز کرد که بیشتر این بیماری ها با واکسیناسیون قابل پیشگیری هستند. امید است در آینده واکسن پرومنوک که هم اکنون جای آن خالی است به راحتی در دسترس قرار گیرد که متاسفانه بسیاری از بیماران با عفونت ذات الریه و عوارض بعدی آن دچار مشکلات زیادی می شوند. بسیاری بیماری ها نیز با واکسیناسیون سالانه میتوان ریسک ابتلا به آن را پایین آورد و برای بیماران تنفسی و افرادی که ممکن است آنفولانزای آنان به مراحل سخت دچار شود باید انجام گیرد. 

در بیماری آسم نیز مهمترین عامل پیشگیری آن اجتناب از عواملی است که آن را تحریک می کند از مهمترین این عوامل در حال حاضر و در شهر تهران میتوان به آلودگی هوا اشاره کرد. اجتناب از سیگار و استعمال دخانیات نیز راه حل های اینچنینی  در پیشگیری از علائم آسم است. 

توصیه ی تغذیه ای شما در زمان آلودگی هوا چیست؟ 

مصرف مایعات و شیر بسیار حائز اهمیت است. مصرف آنتی اکسیدان ها نیز بسیار توصیه می شود مثل میوه ها و سبزیجات که اثر مضر آلودگی هوا را کمتر می کند.  

بیماری های عفونی را اگر تقسیم بندی کنیم باید گفت عفونت ها و ویروس ها به سرعت پراکنده می شوند. سرماخوردگی که به عنوان بیماری بسیار ساده ای در نظر گرفته می شود را میتوان به عنوان عامل مهمی جهت آسم دانست. در برخی مناطق کشور که به لحاظ بهداشتی وضعیت پایینتری دارند این بیماری ها شیوع بیشتری دارد. در استان هایی با سطح بهداشت پایین و همچنین افزایش ازدواج ها ی فامیلی بیماری های مادرزادی بیشتری را شاهد هستیم. اما متاسفانه مطالعه ی جامعی در این زمینه صورت نگرفته است که بتوان با توجه به آنها آمار دقیقی را اشاره کرد. 

متاسفانه حمایت های بیمه ای در این زمینه بسیار ضعیف است البته با طرح تحول سلامت با پرداخت تنها 10 درصد از هزینه ها توسط بیماران، بسیاری مشکلات حل شد. در سایر کشور های  دنیا درمان برای بیماران سهولت دارد ولی در کشور ما  نیاز به تدابیر بسیار بیشتری در این زمینه است و باید بسیار بهتر از این در این زمینه قدم برداشت. 

کلید واژه ها: مکمل های غذایی، مولتی ویتامین، قرص آهن، قرص کلسیم، آلودگی هوا، تغذیه، آسم، آلرژی، دخانیات، هشدار، عوارض، بیماران تنفسی، ترک سیگار، نبولایزر، اعتیاد، وزن، چاقی، الاینده، تنفس، بازتوانی، سوء تغذیه، تنگی نفس، سرفه، مکمل دارویی، خستگی، شربت تقویتی، مکمل تغذیه ای