تست تشخیصی قلبی ریوی
دکتر علیرضا اسلامی نژاد، فوق تخصص بیماری های ریوی، متولد 1350 و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است. وی به عنوان شاگرد اول بورد فوق تخصصی رشته ی بیماری های ریوی در سال 1387 از دانشگاه شهید بهشتی فارغ التحصیل شده است. هم اکنون عضو انجمن ریه ایران، انجمن ریه اروپا و انجمن ریه آمریکاست. با وی در جایگاه مسئول بخش اسپیرومتری (آزمایشگاه تنفس) یا PFlab که آزمایشگاه بررسی و ارزیابی عملکرد ریه است به صحبت نشسته ایم
در آزمایشگاه تنفس بیمارستان مسیح دانشوری که به عنوان کاملترین آزمایشگاه در این زمینه در کشور است، مقدار توانایی فعالیت فیزیولوژیک ریه را ارزیابی می شود. نکات بسیاری در این بخش حائز اهمیت است. اولین موضوع، تفاوت جدی بین تست ورزش در آزمایشگاه تنفس و تست ورزش بیماران قلبی عروقی است. در این بخش علاوه بر استفاده ی تشخیصی جهت درمان بیماری، میتوان به درمان و پاسخ بیمار نسبت به درمان اشاره کرد.
همچنین قبل از انجام اعمال جراحی مربوطه، با انجام این تست میتوان میزان آمادگی بیمار در برابر انجام عمل جراحی را سنجید. موضوع مورد بحث دیگر در این زمینه بحث درمان با تست ورزش و اقدامات غیر دارویی است به این معنا که توانبخشی ریه در وهله ی اول با داروها سر و کار ندارند و مجموعه ای از اقدامان درمانی غیردارویی است که جهت پاسخ درمانی و بهبود در کیفیت زندگی و وضعیت علائم بیمار است.
موضوعی که در این خصوص مورد توجه است عدم پوشش بیمه برای تست ورزش ریوی است. در این زمینه تعرفه ی این تست به صورت واقعی و به روز نیست و برای برخی از تست ها تعرفه ای تعریف نشده است. به دلیل اینکه اقشار آسیب پذیر جامعه بیشتر در معرض بیماری و مشکلات پرداخت هزینه ها می شوند، بهتر است این موضوع مورد توجه قرار گیرد تا به دلیل مشکلات مالی از انجام این تست ها سر باز نزنند.
در PFlab که به عنوان یک اسپیرومتری ساده در نظر گرفته می شود، تست متاکولین، DLCO بررسی ظرفیت انتشاری ریه اندازه گیری می شود. Body box, PIMAX,PEMAX که توانایی و تولید نیرو توسط عضلات تنفسی بررسی می شود. همچنین بررسی وضعیت راه های تنفسی با تست IOS انجام می شود که مقدار مقاومت راه های هوایی اندازه گیری می شود و تست ورزش مثل CPTK نیز ازجمله ی آن هاست.
تست تشخیصی ارگواسپیرومتری (CPET) به عنوان یکی از تست های ورزشی که برای ارزیابی وضعیت قلب، ریه و سیستم عضلانی مورد استفاده قرار می¬گیرد. این تست، یک آزمون بین رشته ای است که در تخصص های قلب، ریه، بیهوشی، طب ورزشی و بازتوانی ریه می تواند مورد استفاده قرارگیرد.
همچنین این آزمون با تست های ورزش قلبی تفاوت عمده دارد. در این تست از طریق اندازه گیری گازهای تنفسی در بازدم، فشارخون، ضربان قلب، حجم دقیقه ای، حجم جاری، تخمینی از ظرفیت فعالیت، مقدار مصرف اکسیژن، آمادگی جسمانی، وضعیت سیستم تنفسی، قلبی عروقی و عضلانی به دست می¬آید. بنابراین پاسخ فیزیولوژیک هر کدام از این سیستم ها در هنگام استرس فیزیکی و فعالیت بررسی می شود. همچنین پاتولوژی احتمالی( آسیب احتمالی) شناسایی شده و منجر به برنامه مناسب درمانی ( دارویی و غیر دارویی) جهت بیمار می شود.
این تست در گذشته به صورت پراکنده انجام می گرفت ولی از حدود پنج سال پیش به صورت جدی و مستمر در حال انجام است. به طوری که به صورت هفتگی حدود 20 –15 بیمار مورد بررسی قرار می گیرند. تست ورزش قلبی- ریوی یکی از عناوین مورد توجه در پزشکی امروز جهان به شمار می رود و روز به روز مورد توجه بیشتر محققین و متخصصین رشته های مختلف پزشکی در سراسر دنیا قرار گرفته است. علی¬رغم اهمیت این تست، متاسفانه در بین همکاران ما آنچنان که باید شناخته شده نیست.
این تست علاوه بر کابری در حوزه های تحقیق و پژوهش می تواند در زمینه های مختلف تشخیصی و درمانی در بیماریهای گوناگون کمک کننده باشد. در این خصوص می توان به مواردذیل اشاره کرد
