خودآگاهی راجع به مصرف مکمل های غذایی گلیسرول
گلیسرول یکی از شایعترین الکلهای یافت شده در متابولیسم انسان بوده که مولکولی 3- کربنه حاوی سه گروه هیدروکسیل میباشد. فرمول مولکولی آن C3H8O2 و وزن مولکولی آن 02/92 دالتون میباشد.
گلیسرول یک مایع شربت گونه با شیرینی حدود 6/0 برابر از بیشتر از شکر است. این ماده به عنوان Glycerin, Glycerine، 1و 2 و 3 پروپان تری ال و تری هیدروکسی پروپان نیز شناخته میشود.
گلیسرول اسکلت ساختمانی تری گلیسرول (تری گلیسریدها یا چربیهای طبیعی) و فسفولیپیدها میباشد. این ترکیبات در اکثر اشکال حیات وجود داشته و دریافت غذایی گلیسرول اکثراً از این ملکولها در محصولات حیوانی و گیاهی حاصل میشود.
گلیسرول همچنین به عنوان شیرین کننده در شربت، لیکور و برخی غذاها استفاده میشود.
گلیسرول استفادههای متعددی در پزشکی دارد. ویژگیهای مرطوب کنندگی و نرم کنندگی داشته و میتواند اسمولالیته سرم را افزایش دهد.
این ماده به صورت خوراکی برای کاهش فشار داخل چشم و حجم زجاجیه در جراحی چشم تجویز شده و به عنوان داروی کمکی در کنترل گلوکوم حاد استفاده میشود. گلیسرول ممکن است به طور موضعی برای کاهش ادم قرنیه برای معاینه چشم استفاده شود.
گلیسرول (به صورت داخل وریدی یا خوراکی) برای کنترل ادم مغزی ثانویه به سکته حاد، کاهش فشار داخل جمجمهای و برای بهبود هیدراتاسیون طی بیماریهای گوارشی حاد، نیز استفاده شود.
این ماده یک ملین هیپراسموتیک بوده و ممکن است به صورت داخل رکتومی استفاده شود. همچنین به عنوان فرآورده زداینده جرم گوش و آرامبخش در ترکیبات ضد سرفه استفاده میشود.
گلیسرول خوراکی به خودی خود ممکن است فعالیت دهیدراته کنندگی داشته باشند. با این حال، در صورتیکه که با مایعات مصرف شود، ممکن است آب تام بدن را افزایش دهد. این موضوع به عنوان هیپرهیدراتاسیون گلیسرول شناخته شود.
گلیسرول، توسط برخی ورزشکاران جهت بهبود تنظیم دمای بدن و افزایش مقاومت هنگام ورزش یا قرارگیری در محیطهای گرم استفاده میشود.
فارماکوکینتیک مکمل های غذایی گلیسرول
گلیسرول پس از بلع، با کارایی زیاد جذب و به سرعت متابولیزه میشود. این ماده از لومن روده کوچک به درون انتروسیتها جذب شده و از طریق خون باب، به کبد منتقل میشود.
در هپاتوسیتها، بیشتر گلیسرول از طریق آنزیم گلیسرول کیناز جهت تولید L- گلیسرول-3- فسفات فسفریله میشود. ATPبرای این واکنش لازم میباشد.
مقادیری از L- گلیسرول -3-فسفات با مولکولهای اسیل COA برای تولید تری گلیسیریدها (تری اسیل گلیسرول ها) و فسفولیپیدها واکنش میدهد.
اکثر L- گلیسرول 3- فسفات، به دی هیدروکسی استون فسفات اکسیده شده و توسط گلیسرول 3- فسفات دهیدروژناز سیتوزولی، آنزیمی که بهNAD+ به عنوان گیرنده الکترون نیاز دارد، یا توسط گلیسرول -3- فسفات دهیدروژناز میتوکندریال کاتالیز میشود.
جفت شدن این دو دهیدروژناز منجر به عبور الکترونها از NADH جهت ورود به زنجیره انتقال الکترون میتوکندری و تولید ATP میشود. انتقال الکترونها از NADH سیتوزولی به زنجیره انتقالی الکترون میتوکندریایی به عنوان شاتل گلیسرول فسفات شناخته میشود.
اکسیداسیون بیشتر دی هیدروکسی استون فسفات منجر به تولید آب، دی اکسید کربن و ATP میشود. دی هیدروکسی استون فسفات همچنین میتواند به گلیسرآلدهید 3- فسفات تبدیل شده و در جهت سنتز گلوکز و گلیکوژن حرکت کند.
گلیسرولی که در کبد متابولیزه نشده، به بافتهای گوناگون منتقل شده و تحت متابولیسم قرار میگیرد. واکنشهایی مشابه آنچه که در بالا شرح داده شد در کلیه نیز رخ میدهد.
گلیسرول در کلیه توسط فیلتراسیون حذف میشود و تا غلظتهای 0/15mg/ml، تحت باز جذب کامل توبولی قرار میگیرد. در غلظت بالاتر، گلیسرول در ادرار دیده شده و یک دیورز اسموتیک القا میکند. نیمه عمر حذف گلیسرول 30 تا 45 دقیقه میباشد.
اندیکاسیون و کاربرد مکمل های غذایی گلیسرول
گلیسرول ممکن است برای بهبود هیدراتاسیون و بنابراین افزایش مقاومت در حین ورزش، در برخی افراد مفید باشد اما نتایج تحقیقات مختلف در این زمینه متفاوت است.
شواهد معتبری در راستای تایید نقش گلیسرول در کاهش وزن در دست نیست. گلیسرول داخل وریدی در برخی افراد مبتلا به انفارکتوس مغزی ایسکمیک حاد مفید میباشد. گلیسرول خوراکی در جلوگیری از برخی مشکلهای نورولوژیک و شنوایی در مننژیت باکتریایی مفید بوده است.
موارد منع مصرف مکمل های غذایی گلیسرول
مکمل گلیسرول در افراد مبتلا به دهیدراتاسیون،آنوری، نارسایی احتقانی قلب و ادم ریوی و همچنین افرادی که به گلیسرول حساسیت دارند، منع مصرف دارد.
موارد احتیاط مکمل های غذایی گلیسرول
زنان باردار و مادران شیرده باید از مصرف مکمل گلیسرول خودداری کنند.
مصرف مکمل گلیسرول در افراد مبتلا به مشکلات قلبی، کلیوی یا کبدی و همچنین افراد دیابتی و افراد مبتلا به آنمی همولیتیک غیر مجاز است.
افرادی که از مکمل گلیسرول خوراکی استفاده میکنند، باید مقادیر فراوانی از مایعات را به طور همزمان دریافت کنند. (دوزبندی و تجویز را ببینید)
افرادی که از گلیسرول استفاده میکنند باید آگاه باشد که تماس گلیسرول با عوامل اکسید کننده قوی مانند پرمنگنات پتاسیم، پتاسیم کلرات یا کرومیوم تری اکسید، ممکن است منجر به انفجار شود.
عوارض جانبی مکمل های غذایی گلیسرول
گزارشهایی نادر از دیس ریتمی قلبی طی مصرف گلیسرول خوراکی، و یک مورد گزارش هیپرتانسیون وجود دارد. سایر واکنشهای نامطلوب شامل سر درد، گیجی، اختلال حواس، فراموشی (در افراد مسن) و هیپرگلیسمی میباشد.
هیپراسمولاریتی که با مصرف گلیسرول رخ میدهد، فقط در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 از نظر بالینی قابل توجه است. افراد مبتلا به دیابت نوع2 ممکن است دچار هیپرگلیسمی هیپراسمولار غیر کتونی شوند.
دوز و نحوه مصرف مکمل های غذایی گلیسرول
برای افرادی که از گلیسرول برای اهداف هیدراتاسیون و برای افزایش احتمالی توان ورزشی استفاده میکنند، دوزهایی متفاوتی توصیه میشود.
بعضی افراد 2 تا 4 قاشق غذاخوری از گلیسرول را به همراه آب، آب پرتقال یا یک نوشیدنی ورزشی استفاده میکنند. نسبت مایع به گلیسرول حدود 20 به 1 میباشد که تقریباً 5/2 ساعت قبل از ورزش مصرف میشود.
حجم یک قاشق غذاخوری 15 میلی لیتر و یک میلی لیتر گلیسرول 25/1 گرم جرم دارد. ارزش انرژی گلیسرول حدود 4 کیلوکالری در گرم میباشد.
........................................
منبع: مکمل شناسی به نقل از پی در آر
توصیه های مکمل شناسی در خصوص مصرف منطقی و بهینه مکمل های غذایی: مصرف مکمل های غذایی نیاز به آگاهی و تشخیص صحیح دارد و به این جهت مصرف مکمل های غذایی بدون مشاوره با پزشک توصیه نمی شود. ضمن اینکه اطلاعات موجود در وبسایت مکمل شناسی به هیچ وجه جایگزین مشاوره با پزشک نخواهد بود و ضروری است قبل از هرگونه اقدامی، موضوع را با پزشک معالج مطرح نمایید.
مصرف مکمل های غذایی بویژه در خصوص کودکان، سالمندان و کسانی که بیماری زمینه ای نظیر دیابت، بیماری های ریوی یا قلبی و عروقی دارند و همچنین در رابطه با زنان باردار از حساسیت بیشتری برخوردار است و ممکن است در صورت عدم توجه به توصیه های پزشک، منجر به عوارض غیر قابل جبرانی شود.
علاوه بر این، توجه داشته باشید با توجه به شیوع تبلیغات ماهواره ای و اینترنتی، بهترین و معتبرتین مکان برای تهیه مکمل های غذایی، صرفا داروخانه ها هستند و عرضه مکمل های غذایی در خارج از داروخانه، بر اساس دستورالعمل سازمان غذا و دارو، در خارج از داروخانه ممنوع است.