نقش مکمل های غذایی فروکتو – الیگوساکاریدها در تامین سلامت

فروکتو – الیگوساکاریدها (FOS) معمولا به الیگوساکاریدهای کوتاه زنجیره متشکل ازD- فروکتوز و D- گلوکز اشاره دارد که حاوی 3 تا 5 واحد مونوساکارید می‌باشد. مولکول‌های مشابه توسط هیدرولیز آنزیمی نسبی اینولین‌ها حاصل می‌شوند (اینولین‌ها را ببینید). آنها الیگوفروکتوز خوانده می‌شوند.

FOS، که neosugar و FOS کوتاه زنجیره (SscFO) نیز خوانده می‌شود، در مقیاس تجاری از ساکارز با استفاده از آنزیم قارچی فروکتوزیل ترانسفراز تولید می‌شود.

FOS از یک مولکول D- گلوکز در موقعیت انتهایی و از 2 تا 4 واحد D- فروکتوز تشکیل شده است.

FOS حاوی 2 جزء فروکتوز به صورتGF2 به اختصار در میآید. (G برای گلوکز، F برای فروکتوز). FOS با 3 فروکتوز به صورتGF3 و با 4 فروکتوز به صورتGF4 به اختصار در می‌آیند. GF2 1- کتوز و GF3 نیستوز نیز خوانده می‌شوند. پیوند بین واحدهای فروکتوز در FOS یک پیوند بتا – (2-1) گلیکوزیدی می‌باشد.

FOS در معده و روده کوچک مقاوم به هضم می‌باشد. علت آن، وجود شکل بتا آنومریک 2C در اجزای D- فروکتوز است.آنزیم‌های گوارشی انسان ساکاراز، مالتاز –ایزومالتازوآلفا–گلوکوزیداز خاص پیوندهای آلفا–گلیکوزیدی می‌باشد. FOS، الیگوساکارید غیر قابل هضم در نظر گرفته می‌شود.

با این حال، توسط تعداد محدودی از باکتری‌های کولون تخمیر می‌شود. که این می‌تواند منجر به تغییراتی در اکوسیستم کولون شود که برای برخی باکتری‌ها مانند بیفیدو باکتر مطلوب است و به نظر می‏رسد از برخی جوانب مفید باشد.

FOS و سایر الیگوساکاریدهای غیر قابل هضم به عنوان فاکتورهای بیفیدوژنیک شناخته می‌شوند.
موادی مانند FOS که ممکن است رشد باکتری‌های سودمند در کولون را تحریک کنند، پره بیوتیک نامیده می‌شوند. پره بیوتیک‌ها به طور معمولالیگوساکاریدهای غیر قابل هضم می‌باشد.

عملکرد مکمل های غذایی فروکتو – الیگوساکاریدها
FOS ممکن است دارای فعالیت‌های ضد سرطانی، ضد میکروبی، کاهش دهنده چربی خون و کاهش دهنده قند خون ‏باشد. همچنین ممکن است به بهبود جذب و تعادل مواد معدنی کمک کند و فعالیت‌های ضد –استئوپروز و ضد– استئوپنی داشته‏ باشد.

مکانیسم عمل مکمل های غذایی فروکتو – الیگوساکاریدها
فعالیت ضد سرطانی احتمالی FOSممکن است به دلیل فعالیت ضد سرطانی بوتیرات باشد. بوتیرات، همراه با سایر اسیدهای چرب کوتاه زنجیره، توسط تخمیر باکتریایی FOS در کولون تولید می‌شود.

برخی مطالعات نشان می‌دهند که بوتیرات ممکن است موجب توقف رشد و تمایز سلولی شوند و ممکن است سبب تنظیم افزایشی آپوپتوز گردند، سه عملکردی که می‌تواند برای فعالیت ضد توموری قابل توجه باشد.

FOS ممکن است در افزایش غلظت کلسیم و منیزیم در کولون نیز کمک کننده باشد. غلظت بالای این کاتیون‌ها در کولون ممکن است در کنترل میزان باز گردش سلولی کمک کند.

غلظت‌های بالای کلسیم در کولون ممکن است منجر به تشکیل صفرای غیر قابل حل یا نمک‌های اسید‌های چرب شود. این امر ممکن است اثرات بالقوه‌ی آسیب زای صفرا یا اسیدهای چرب بر روی سلول‌های کولون را کاهش دهد.

FOS ممکن است رشد جمعیت‌های باکتریایی مطلوب، مانند بیفیدوباکترها را در کولون افزایش دهد. بیفیدوباکترها ممکن است رشد باکتری‌های بیماری زا مانند Clostridium perfringens و Escherichia coli را مهار کنند.

FOS ممکن است در برخی افراد سطوح تری گلیسرید سرم را کاهش دهد. مکانیسم این اثر مشخص نیست. کاهش سنتز تری گلیسرید در هپاتوسیت‌ها احتمال فرض شده می‌باشد.

FOS همچنین ممکن است سطوح کلسترول توتال و LDL- کلسترول را در برخی افراد کاهش دهد. مکانیسم این اثر نیز مشخص نمی‌باشد. پروپیونات، یک محصول حاصل از تخمیر FOS در کولون، ممکن است HMG-COA ردوکتاز که مرحله محدود کننده در سنتز کلسترول می‌باشد، را مهار کند.

اثرات احتمالی FOS بر روی گلوکز خون ممکن است به روش‌های کمی توضیح داده شود. FOS ممکن است تخلیه معده را به تأخیر اندازد و یا زمان عبور از روده کوچک را کوتاه کند.

پروپیونات ممکن است گلوکونئوژنز را توسط تبدیل متابولیکی به متیل مالونیل-COA و سوکسینیل-COA، مهار کند. این متابولیت‌ها می‏توانند پیرووات کربوکسیلاز را مهار کنند.

پروپیونات ممکن است سطوح پلاسمایی اسیدهای چرب آزاد را نیز کاهش دهد. سطوح بالای اسید‌های چرب آزاد مصرف گلوکز را پایین می‏آورد و مقاومت انسولین را القا می‏کند.

پروپیونات ممکن است گلیکولیز را از طریق تخلیه سیترات در هپاتوسیت‌ها افزایش دهد. سیترات یک مهار کننده آلوستریک فسفوفروکتوکیناز می‌باشد.

FOS ممکن است در روده کوچک به مواد معدنی کلسیم و منیزیم متصل و یا جدا شود. اسیدهای چرب کوتاه زنجیره که در اثر تخمیر باکتریایی FOS، جذب روده‌ای یون‌های کلسیم و به احتمال زیاد منیزیم را تسهیل می‌کنند. این امر برای پیشگیری از استئوپروز و استئوپنی سودمند است.

........................................
منبع: مکمل شناسی به نقل از پی در آر
توصیه های مکمل شناسی در خصوص مصرف منطقی و بهینه مکمل های غذایی: مصرف مکمل های غذایی نیاز به آگاهی و تشخیص صحیح دارد و به این جهت مصرف مکمل های غذایی بدون مشاوره با پزشک توصیه نمی شود. ضمن اینکه اطلاعات موجود در وبسایت مکمل شناسی به هیچ وجه جایگزین مشاوره با پزشک نخواهد بود و ضروری است قبل از هرگونه اقدامی، موضوع را با پزشک معالج مطرح نمایید.
مصرف مکمل های غذایی بویژه در خصوص کودکان، سالمندان و کسانی که بیماری زمینه ای نظیر دیابت، بیماری های ریوی یا قلبی و عروقی دارند و همچنین در رابطه با زنان باردار از حساسیت بیشتری برخوردار است و ممکن است در صورت عدم توجه به توصیه های پزشک، منجر به عوارض غیر قابل جبرانی شود.
علاوه بر این، توجه داشته باشید با توجه به شیوع تبلیغات ماهواره ای و اینترنتی، بهترین و معتبرتین مکان برای تهیه مکمل های غذایی، صرفا داروخانه ها هستند و عرضه مکمل های غذایی در خارج از داروخانه، بر اساس دستورالعمل سازمان غذا و دارو، در خارج از داروخانه ممنوع است.