نکاتی که باید در مورد مکمل های غذایی D ـ ریبوز بدانید
D ـ ریبوز یک قند 5 کربنه طبیعی است که در سلولهای زنده و همچنین در ویروسهای RNA دار یافت میشود. ریبوز یک ماده غذایی ضروری نیست، زیرا میتواند در بدن از مواد دیگری از قبیل گلوکز ساخته شود. با این وجود، D ـ ریبوز برای زندگی بسیار حیاتی است.
ATP (آدنوزینتریفسفات) تمامی نوکلئوتیدها و کوآنزیمهای نوکلئوتیدی و تمامی اشکال RNA (ریبونوکلیئیک اسید) مهمترین مولکولهای بیولوژیک، حاوی D ـ ریبوز میباشد. D ـ ریبوز بهصورت ریبونوکلئوزید دیفسفات، به داکسی ریبونوکلئوزید دی فسفات، مولکول پیش ساز DNA تبدیل میشوند.
D ـ ریبوز موجود در DNA و D ـ داکسی ریبوز موجود در DNA ممکن است قندهای ژنتیکی لحاظ شوند.
به دلیل وجود D ـ ریبوز در موجود زنده، این ماده از رژیم غذایی دریافت میشود. مواد طبیعی از قبیل مخمرهای Brewers غنی از RNA و در نتیجه منابع غنی از D ـ ریبوز میباشد.
چندین مطالعه اخیر پیشنهاد کرده است که مقادیر سوپرفیزیولوژیک این قند ممکن است دارای اثرات محافظت قلبی بهخصوص در بیماریهای ایسکمیک قلبی باشد.
D ـ ریبوز یک مادة شیرین، جامد، محلول در آب است که بهعنوان آلفا ِ D ـ ریبوفورانوزید هم شناخته میشود. L ـ ریبوز فعالیت بیولوژیک ندارد. D ـ ریبوز گاهی اوقات تنها بهصورت ریبوز بیان میشود. مکمل D ـ ریبوز از تخمیر شربت ذرت به دست میآید.
عملکرد مکمل های غذایی D ـ ریبوز
ممکن است مکمل D ـ ریبوز دارای فعالیت متابولیک محافظت قلبی باشد. همچنین ممکن است سنتز از نو denovo پورین افزایش دهد.
مکانیسم اثر مکمل های غذایی D ـ ریبوز
به دنبال حوادث ایسکمیک قلبی، سطح ATP در قلب سریعاً کاهش مییابد و به آهستگی برمیگردد. 5-فسفوریبوزیل -1- پیروفسفات (PRPP) یک حدواسط کلیدی در مسیرهای denovo و خارجی تشکیل نوکلئوتیدهای پورینی و همچنین یک حد واسط پیریمیدینی است.
PRPP شکل فعال بیوشیمیایی D ـ ریبوز است که از D ـ ریبوز ـ 5 ـ فسفات حاصل از مسیر پنتوزفسفات (PPP) اکسیداتیو سنتز میشود. مرحلة محدودکنندة مسیر PPP، واکنش گلوکز ـ 6ـ فسفات دهیدروژناز(G-6-PD) میباشد. واکنش G-6-PD میتواند توسط D ـ ریبوز میانبر زده شود.
در مقادیر سوپرفیزیولوژیک، D- ریبوز ممکن است بهعنوان پیشسازی برای PRPP عمل کرده و سپس اجازه سنتز denovo نوکلئوتیدهای پورینی شامل ATP را بدهد. نشان داده شده است که انفوزیون D ـ ریبوز بهطور بارز سطح انرژی را در عضلة قلبی پس از ایسکمی در مدلهای حیوانی افزایش میدهد.
فارماکوکینتیک مکمل های غذایی D ـ ریبوز
حدود 88% تا 100% از دوز خوراکی D ـ ریبوز تا 200 میلیگرم به ازای هر کیلوگرم در هر ساعت، از رودة باریک جذب شده و در بافتهای مختلف بدن شامل عضلة قلبی و عضلات اسکلتی توزیع میشود.
بخش کمی از ریبوز در کبد تحت متابولیسم گذر اول قرار میگیرد. به دنبال انتقال به سلولها، D ـ ریبوز به D ـ ریبوز ـ5ـ فسفات فسفریله میگردد. D ـ ریبوز ـ5ـ فسفات از طریق شماری از مسیرهای متابولیک، شامل مسیر پنتوزفسفات و مسیر گلیکولیتیک متابولیزه میشود.
یکی از محصولات این متابولیسم پیچیده PRPP است که پیشسازی برای نوکلئوتیدهای پورینی و همچنین L-هیستیدین و نوکلئوئیدهای پیریمیدینی میباشد. افرادی که دوزهای بسیار بالای D ـ ریبوز را دریافت کردهاند، کسر کوچکی از دوز تجویز شده را بدون تغییر در ادرار دفع میکنند.
اندیکاسیون و کاربرد مکمل های غذایی D ـ ریبوز
D ـ ریبوز ممکن است دارای اثرات محافظتی در ایسکمی قلبی باشد. شواهد قابل اعتمادی مبنی بر نقش آن در افزایش انرژی و ارتقای توان ورزشی وجود ندارد. این قند همچنین ممکن است در بعضی بیماریهای ژنتیکی نادر از قبیل کمبود آدنیل سوکسینات و کمبود میوآدنیلاد دآمیناز مفید باشد.
موارد منع مصرف مکمل های غذایی D ـ ریبوز
هرگونه حساسیت شناخته شده به محصولات حاوی D ـ ریبوز
موارد احتیاط مکمل های غذایی D ـ ریبوز
زنان باردار و مادران شیرده باید از مصرف مکملهای D ـ ریبوز اجتناب کنند.
مکمل D ـ ریبوز ممکن است سبب هایپوگلایسمی و بالا رفتن سطح اسید اوریک شود، بنابراین افراد دچار نقرس باید از مصرف مکمل D ـ ریبوز اجتناب کرده و افراد هیپراورمیک وهایپوگلایسمیک باید در استفاده از آن احتیاط نمایند.
افراد دیابتی که تصمیم به استفاده از D ـ ریبوز را دارند، باید این مکمل را تحت نظارت پزشک استفاده نموده و سطح گلوکز خون خود را به دقت پایش نمایند.در صورت لزوم داروهای ضد دیابت بهطور مناسب تنظیم شود.
عوارض جانبی مکمل های غذایی D ـ ریبوز
موارد گزارش شده شامل هیپوگلیسمی، هیپر اوریسمی، هیپراوریکوسوریا، اسهال، تهوع و سردرد میباشد.
تداخلات مکمل های غذایی D ـ ریبوز
داروهای ضد دیابت: ممکن است D ـ ریبوز سبب هایپوگلاسیمی شود. افراد دیابتی که از D ـ ریبوز استفاده میکنند باید سطح گلوکز خون خود را به شدت پایش کرده و دوز داروهای ضد دیابت در صورت لزوم تنظیم شود.
اوردوز مکمل های غذایی D ـ ریبوز
هیچ گزارشی از اوردوزوجود ندارد.
دوز و نحوه مصرف مکمل های غذایی D ـ ریبوز
هیچ دوز مشخصی وجود ندارد. در بیشتر مطالعات تجربی، از دوزهای 60 گرم روزانه استفاده شده است.
........................................
منبع: مکمل شناسی به نقل از پی در آر