مکمل های غذایی 5-HTP را بهتر بشناسیم
5-HTP یک پیش ساز مستقیم در بیوسنتز نوروترنسمیتر 5- هیدروکسی تریپتامین (سروتونین یا 5-HT) میباشد.
5-HT به خودی خود به صورت بیوشیمیایی از آمینو اسید ضروری L-تریپتوفان مشتق شده است.
در اتحادیه اروپا، 5-HTP همراه کربیدوپا، به عنوان یک ترکیب دارویی در درمان افسردگی، همچنین در درمان سندرم Gilles de la Tourette و برای درمان علائم خودآزاری سندرم Lesch-Nyhan نیز به کار میرود. 5-HTP در ایالات متحده امریکا یک داروی خاص و انحصاری در درمان Postanoxic intention myoclonus، که از عوارض نادر (cardiopulmonary resuscitation) CPR است، محسوب میشود.
5-HTP در این اختلال در ترکیب با کربیدوپا به کار میرود.
L- تریپتوفان یک مکمل غذایی پرطرفدار در آمریکا بود. تا اینکه در نوامبر 1989، FDA مصرف این مکمل را به علت گزارشاتی ازعوارض جانبی شدید آن محدود کرد.
این اثرات جانبی قسمتی از یک سندرم به نام سندرم میالژی ائوزینوفیلی esoinophilia myalgia (EMS) میباشد. علت ایجاد این سندرم نه به دلیل مصرف L-تریپتوفان، بلکه احتمالا به علت آلودگی در این اسید آمینه حاصل از میکروارگانیسمهای اصلاح شده ژنتیکی GMO)) بوده است.
جستجو برای عوامل سمی و آلودگی احتمالی در مکملهای مشکوک آغاز و اگرچه تعدادی از این موارد یافت شدهاند اما هیچکدام بصورت قطعی به عنوان عامل ایجاد EMS تشخیص داده نشدهاند.
با این حال در 1991، FDA فروش مکمل L- تریپتوفان در آمریکا را ممنوع اعلام کرد. در سال 2001، این محدودیت کمتر، اما واردات آن تنها تحت شرایط خاصی مجاز شمرده شد. در می2005، FDA به طور کامل محدودیت مصرف این مکمل را لغو نموده و در مدت زمان کوتاهی این مکمل دوباره در بازار مکملهای غذایی مانند فروشگاههای مواد غذایی سالم، داروخانهها و تبلیغات اینترنتی ظاهر شد.
جهت پر نمودن خلا ناشی از حذف تریپتوفان از بازار مکملهای غذایی تمایل به جایگزینی5-HTP ایجاد شد. به علت ارتباط شیمیایی و بیوشیمیایی این ماده به L-تریپتوفان ایمنی آن توسط دولت، آکادمی¬ها و صنایع مورد بررسی قرار گرفت. در آگوست 1998، FDA گزارشی مبنی بر شناسایی 10 مورد EMS که احتمالا با 5-HTP مرتبط بودند، منتشر کرد که البته هیچ کدام به مرگ منجر نشده بودند. هیچ مورد جدیدی از EMS تاکنون گزارش نشده است.
مشکل دیگری که در ارتباط با 5-HTP وجود دارد، تبدیل محیطی دوزهای بالای آن به 5- هیدروکسی تریپتامین (سروتونین یا 5-HT) و افزایش سطح سرمی سروتونین و به دنبال آن واکنشهای نامطلوب ناشی از سطوح بالای سروتونین میباشد. بدین منظور در اروپا 5-HTP به همراه کربیدوپا برای درمان افسردگی مصرف میشود.
زیرا این ترکیب از تبدیل محیطی 5-HTP به سروتونین جلوگیری میکند. همانطور که در بیماری پارکینسون از ترکیب کربیدوپا به همراه L-dopa برای جلوگیری از تبدیل محیطی آن به دوپامین و حفظ اثر بخشی آن استفاده میشود.
5-HTP همچنین تحت عنوان L-5-HTP، L-5 هیدروکسی تریپتوفان، اکسی تریپتان و اسید –L 2 آمینو-3- (5 هیدروکسی- 1- H- ایندول-3-Y-1) پروپیونیک شناخته میشود. فرمول مولکولی آن C11H12N2O3 است و وزن مولکولی آن 23/220 دالتون است.
یک منبع اصلی تجاری 5-HTP گیاه آفریقایی به نام Griffonia Simplicifolia، یک گونه Carob میباشد. مقادیر کمی از 5-HTP، مانند سروتونین، در منابع غذایی شامل موز، گوجه فرنگی، آوکادو، آلو، بادمجان، گردو و آناناس یافت میشود.
عملکرد مکمل های غذایی 5-HTP
5-HTP می¬تواند عملکرد ضد افسردگی داشته باشد و عملکرد ضد درد و ضد چاقی دارد و می¬تواند فعالیت آنتی اکسیدانی هم داشته باشد.
مکانیسم عمل مکمل های غذایی 5-HTP
مکانیسم اثر ضد افسردگی 5-HTP احتمالا به واسطه تبدیل آن به نوروترنسمیتر سروتونین که دارای نقش اصلی در سطوح احساسی میباشد، است. ضد افسردگی¬ها می¬توانند هم از طریق اتصال به یک یا چند خانواده از گیرنده¬های سروتونین 5-HT و هم با ممانعت از باز جذب سروتونین عمل کنند. ضد افسردگی¬های سه حلقهای میتواند تا قسمتی با اتصال به گیرنده¬ 5-HT6 سروتونین عمل کنند.
این گیرنده عضوی از خانواده¬ی G پروتئینها بوده و بصورت مثبت به یک سیستم پیام¬آور ثانویه آدنیلات سیکلاز جفت میشود. بازدارنده¬های خاص بازجذب سروتونین (SSRI) از بازجذب سروتونین جلوگیری می¬کنند. 5-HTP اغلب به یک یا چند گیرنده¬ی 5-HT متصل شده که البته تا کنون هیچ یک به طور قطعی شناخته نشده است.
شواهدی مبنی بر این وجود دارد که 5-HTP میتواند در برخی از مبتلایان به فیبرو میالژیا اثر ضد درد داشته باشد. نتایج یک مطالعه، اثرات سودمندی از 5-HTP را در افراد مبتلا به سر دردهای تنشی مزمن نشان داد. اثر ضد درد احتمالی 5-HTP می¬تواند قسمتی به علت تبدیل آن به سروتونین باشد. 5-HTP در افزایش بتا – اندورفین پلاسما و سطوح مت- انکفالین پلاکتی که میتوانند اثرات ضد درد اندوژن را تقویت کنند، نیز نقش دارد.
مکانیزم فعالیت ضد چاقی 5-HTP به خوبی درک نشده است. سروتونین برای تنظیم رفتار غذا خوردن و کاهش دریافت غذا در انسان¬ها و جوندگان شناخته شده است. نتایج یک مطالعه نشان میدهد که این اثر با میانجی گری لپتین اعمال می¬گردد زیرا سطح لپتین سرم موشها بدنبال تزریق سیستمیک 5-HTP افزایش یافته است.
لپتین یک پروتئین مشتق از بافت چربی، محصول ژن ob (obesity)، یک پلی¬پپتید چند عملکردی مرتبط با توسعه¬ اختلالات مرتبط با چاقی در انسانها میباشد.
رادیکال هیدروکسیل یکی از قویترین و مخربترین گونه¬های فعال اکسیژن (Ros) میباشد. 5-HTP در محیط آزمایشگاه، دارای پتانسیل بیشتری برای نابودی رادیکال هیدروکسیل در مقایسه با ویتامین c یا ملاتونین میباشد.
........................................
منبع: مکمل شناسی به نقل از پی در آر
توصیه های مکمل شناسی در خصوص مصرف منطقی و بهینه مکمل های غذایی: مصرف مکمل های غذایی نیاز به آگاهی و تشخیص صحیح دارد و به این جهت مصرف مکمل های غذایی بدون مشاوره با پزشک توصیه نمی شود. ضمن اینکه اطلاعات موجود در وبسایت مکمل شناسی به هیچ وجه جایگزین مشاوره با پزشک نخواهد بود و ضروری است قبل از هرگونه اقدامی، موضوع را با پزشک معالج مطرح نمایید.
مصرف مکمل های غذایی بویژه در خصوص کودکان، سالمندان و کسانی که بیماری زمینه ای نظیر دیابت، بیماری های ریوی یا قلبی و عروقی دارند و همچنین در رابطه با زنان باردار از حساسیت بیشتری برخوردار است و ممکن است در صورت عدم توجه به توصیه های پزشک، منجر به عوارض غیر قابل جبرانی شود.
علاوه بر این، توجه داشته باشید با توجه به شیوع تبلیغات ماهواره ای و اینترنتی، بهترین و معتبرتین مکان برای تهیه مکمل های غذایی، صرفا داروخانه ها هستند و عرضه مکمل های غذایی در خارج از داروخانه، بر اساس دستورالعمل سازمان غذا و دارو، در خارج از داروخانه ممنوع است.