بازده جذب مکمل های غذایی بتا - کاروتن چگونه است؟

 بتا- کاروتن عضوی از کلاسی از مواد به نام کاروتنوئید‏ها می‌باشد. بتا- کاروتن همانند دیگر کاروتنوئید‏ها یک رنگدانه‌ای محلول در چربی طبیعی است که به طور عمده در گیاهان جلبک‏ها (Dunaliella salina، lDunaliella bardaw) و باکتریهای فتوسنتز کننده یافت می‌شود که به عنوان یک رنگدانه جمع کننده نور است و این ارگانیسم‏ها را در برابر اثرات سمی اکسیژن محافظت می‌نماید. کاروتنوئیدها، پلی ایزوپرنوئید‏هایی هستند که به طور معمول حاوی 40 اتم کربن و یک سیستم گسترده ازباندهای دوگانه کونژوگه می‌باشد.

آنها معمولا نشانه‌ی داخلی نشان می‌دهند و به کرات حاوی یک یا دو ساختار حلقوی درانتهای زنجیره‏های کونژوگه‌ی خود هستند. بتا- کاروتن دارای یک ساختار حلقوی در هر انتهای زنجیره‌ی کونژوگه خود می‌باشد.

کاروتنوئیدها، رنگدانه‏های اصلی مسئول رنگ‏های قرمز، نارنجی، زرد و سبز سبزیجات و میوه‌ها می‌باشد. بتا- کاروتن مسئول رنگ هویج است.
بتا- کاروتن به همراه آلفا- کاروتن، لیکوپن، لوتئین، زئاگزانتین و بتا- کریپتوگزانتین مهم‌ترین کاروتنوئیدهای غذایی به شمار می‌روند. سه کاروتنوئید آلفا- کاروتن، بتا- کاروتن و بتا- کریپتوگزانتین پیش سازهای رژیمی رتینول (رتینول تمام – ترانس، ویتامین A) می‌باشد.

در مجموع این کاروتنوئیدها به نام کارتنوئیدهای پیش ویتامین A یا پرو ویتامین A نامیده می‌شوند. کاروتنوئیدهای رژیم غذایی که به رتینول تبدیل نمی‌شوند (لوتئین، زئاگزانتین، لیکوپن) اشاره به کاروتنوئیدهای غیر پیش ویتامین A دارد.
بتا- کاروتن به طور طبیعی به صورت بتا- کاروتن - تمام - ترانس و بتا- کاروتن 9- سیس وجود دارد. مقادیر کمتر
بتا- کاروتن 13 – سیس نیز به طور طبیعی یافت می‌شود.

بتا- کاروتن سنتتیک به طور عمده حاوی بتا- کاروتن تمام - ترانس با مقادیر کمتری از بتا - کاروتن 13 - سیس و حتی مقادیر کمتری از بتا کاروتن 9- سیس می‌باشد. هویج‏ عمده‌ترین ترکیب حاوی بتا - کاروتن در رژیم غذایی است. همچنین بتا - کاروتن در بروکلی، اسفناج و برگ‏های سبز یافت می‌شود.

روغن نارگیل که به عنوان یک رنگ دهنده‌ی غذایی استفاده می‌شود، غنی از بتا - کاروتن و همچنین آلفا - کاروتن است. دریافت روزانه‌ی بتا - کاروتن در رژیم آمریکایی ار 3/1 تا 9/2 میلی‌گرم در روز متغیر است. مصرف پنج سهم یا بیشتر از میوه‌ها و سبزیجات در روز که توسط شماری از آژانس‏های فدرال و دیگر سازمان‏ها شامل مؤسسه ملی سرطان توصیه می‌شود، روزانه 3 تا 6 میلی‌گرم بتا - کاروتن را تامین می‌نماید.

بتا - کاروتن یک ماده مغذی ضروری به شمار می‌رود.
بتا- کاروتن از زمانی یک ماده مغذی ضروری گردید که دریافت روزانه‌ی رتینول (ویتامین A) ناکافی بود. واضح نیست که آیا بتا- کاروتن هیچ عمل بیولوژیکی در انسان‏ها علاوه برپیش سازی برای ویتامین A دارد.

شواهدی وجود دارد که ممکن است بتا- کاروتن نقش مفیدی در تغذیه انسان به جز عملکرد پیش ویتامین A ایفا ‏کند. بتا - کاروتن حداقل در شرایط in vitro دارای فعالیت آنتی‏اکسیدانی بوده و ممکن است ارتباطات داخل سلول را افزایش داده و همچنین ممکن است فعالیت‏های تنظیم کننده ایمنی و ضد سرطانی در موقعیت‌های مشخص داشته ‏باشد.

با این حال مدرکی برای نقش بی مانند آن در تغذیه‌ی انسان به صورت عملکرد پیش ویتامین A تا امروز اثبات نشده است.
بازده جذب بتا- کاروتن و دیگر کاروتنوئیدها از منابع غذایی بسیار متغیر است. به این دلیل تعیین فاکتور عددی عمومی برا ی تبدیل کاروتنوئیدهای پیش ساز ویتامین A به ویتامین A مشکل می‌باشد.

در حال حاضر دو سیستم واحدی وجود دارد که مورد استفاده قرار می‌گیرند و موافق با یکدیگر نیستند و باعث سردرگمی می‌شوند. در سیستم اول 1 IU(واحد بین المللی) برابر با 6 /0میکروگرم بتا - کاروتن تمام- ترانس یا 2/1 میکرو گرم از مخلوط کاروتنوئیدهای دیگر پیش ویتامین A می‌باشد. دراین سیستم که برای برچسب گذاری تغذیه‌ای استفاده می‌شود، 3 میلی‌گرم بتا- کاروتن معادل 5000 IU می‌باشد. RDA امریکا برای ویتامین A IU 5000 است.

سیستم دوم معادل رتینول (RE) به جای واحد بین المللی است. در سیستم دوم 1 معادل رتینول (RE) به صورت یک میکرو گرم از رتینول تمام- ترانس (ویتامین A)، شش میکروگرم از بتا - کاروتن تمام- ترانس یا 12 میکروگرم از سایر کاروتنوئیدهای پیش ویتامین A تعریف می‌شود. در سیستم اول دو میکرو گرم بتا کاروتن تمام- ترانس به صورت معادل یک میکروگرم رتینول تمام – ترانس تعریف می‏گردد.

در سیستم دوم، شش میکروگرم بتا کاروتن تمام- ترانس رژیمی از نظر تغذیه‌ای معادل یک میکروگرم رتینول تمام – ترانس لحاظ می‌شود. واضح است این دو سیستم موافق یکدیگر نمی‌باشد. در هر موردی که کاروتن تمام – ترانس در مکمل‌های غذایی یافت می‌شود، می‌بایست بر اساس سیستم اول تبدیل گردد. دو میکروگرم کاروتن تمام - ترانس معادل 1 میکروگرم رتینول تمام- ترانس (ویتامین A) یا IU 33/3 لحاظ می‌شود.

فارماکوکینتیک مکمل های غذایی بتا - کاروتن
بازده جذب بتا - کاروتن بسیار متغیراست. بازده جذب بتا- کاروتن از هویج و دیگر غذاهای خام حاوی بتا - کاروتن کمتر از 5% می‌باشد. از سوی دیگر، بازده جذب بتا- کاروتن از مکمل‏های غذایی حاوی بتا - کاروتن می‏تواند 70% یا بیشتر باشد.

درغذاها، بتا- کاروتن چه به صورت محلول در چربی (به طور مثال روغن نارگیل قرمز) یا به صورت قسمتی از ماتریکس داخل سبزیجات یا میوه‌ها وجود دارد. برای مثال، در هویج‏، بتا - کاروتن دریک ماتریکس کمپلکس، متشکل از پلی ساکارید‏های غیر قابل هضم، پلی ساکارید‏های قابل هضم و پروتئین‏ می‌باشد. تنها درصد اندکی از بتا- کاروتن از ماتریکس در طی عبور غذاهایی از قبیل هویج‏ از مجرای گوارشی آزاد می‌شود.

بتا - کاروتن مکمل‏های غذایی، روغن‏ها یا غذاها به صورت حل شده در هسته‌ی لیپیدی میسل‏ها (تشکیل شده از نمک‏های صفراوی و چربی رژیم غذایی) درمجرای روده‌ی کوچک می‌باشد یا کمپلکس‏های کلاترات با نمک‏های صفراوی کونژوگه را تشکیل می‌دهند. میسل‏ها و کمپلکس‏های کلاترات، بتا - کاروتن را به انتروسیت‏ها تحویل می‌دهند. تمامی ایزومر‏های بتا – کاروتن، بتا- کاروتن تمام – ترانس، بتا - کاروتن 9 – سیس و بتا- کاروتن 13 - سیس از مجرای روده‌ی کوچک به درون انتروسیت‏ها جذب می‌شوند.

در داخل انتروسیت‏ها، کسری از بتا- کاروتن تمام- ترانس به رتینال اکسید شده و سپس به رتینول احیا می‏گردد. سپس رتینول جهت تشکیل استر‏های رتینیل استریفیه می‏گردد. به نظر می‌رسد کاروتن 9 - سیس قبل از رها سازی به لنفاتیک‏ها به شکل تمام- ترانس ایزومره می‌شود. آنزیم‏ اساسی دخیل در اکسیداسیون بتا – کاروتن، بتا کاروتن 15، 15 دی اکسیژنازنامیده می‌شود.

بتا - کاروتن و استرهای رتینیل از انتروسیت به صورت شیلومیکرون‌ها به داخل لنفاتیک آزاد می‌شوند. (فارماکوکینتیک این ماده را در قسمت ویتامین A ببیند.) بتا- کاروتن توسط لنفاتیک به گردش خون عمومی به وسیله‌ی مجرای توراسیک منتقل می‌شود.

در جریان خون، لیپو پروتئین لیپاز، قسمت عمده تری گلیسرید‏ها در شیلو میکرون را هیدرولیز کرده و در نتیجه باقی مانده‌های شیلومیکرون تشکیل می‌شوند. بقایای شیلومیکرون آپولیپوپروتئین‏های E و B48 را در سطح خود حفظ می‌کنند و به طور عمده توسط هپاتوسیت‏ها و در درجات کمتر توسط سایربافت‏ها برداشت می‌شوند. در هپاتوسیت‏ها، بتا - کاروتن به لیپوپروتئین‏ها ملحق می‌شود.

بتا - کاروتن از هپاتوسیت‏ها به داخل خون به شکل لیپوپروتئین‏های با چگالی بسیار پایین (VLDL) و لیپو پروتئین‏های با چگالی پایین (LDL) آزاد می‌شود. در پلاسما، VLDLs‏ توسط لیپوپروتئین لیپاز به LDLs تبدیل می‌شوند. بتا - کاروتن در پلاسما غالبا به شکل LDLs منتقل می‏گردد.

........................................
منبع: مکمل شناسی به نقل از پی در آر

توصیه های مکمل شناسی در خصوص مصرف منطقی و بهینه مکمل های غذایی: مصرف مکمل های غذایی نیاز به آگاهی و تشخیص صحیح دارد و به این جهت مصرف مکمل های غذایی بدون مشاوره با پزشک توصیه نمی شود. ضمن اینکه اطلاعات موجود در وبسایت مکمل شناسی به هیچ وجه جایگزین مشاوره با پزشک نخواهد بود و ضروری است قبل از هرگونه اقدامی، موضوع را با پزشک معالج مطرح نمایید.
مصرف مکمل های غذایی بویژه در خصوص کودکان، سالمندان و کسانی که بیماری زمینه ای نظیر دیابت، بیماری های ریوی یا قلبی و عروقی دارند و همچنین در رابطه با زنان باردار از حساسیت بیشتری برخوردار است و ممکن است در صورت عدم توجه به توصیه های پزشک، منجر به عوارض غیر قابل جبرانی شود.