مکمل های غذایی آستاگزانتین را دقیق تر بشناسید
آستاگزانتین یک عضو از خانواده کاروتنوئیدها و زیر شاخه گزانتوفیل کاروتنوئیدها یعنی مشتقات اکسیژنه آن (اُکسی کاروتنوئید ها) است که سنتز زیستی آن شامل مراحلی با بتا – کاروتن (بتا – کاروتن را ببینید) و یا لیکو پن (لیکوپن را ببینید) می‌شود. آستاگزانتین وابسته به بتا – کاروتن می‌باشد،اما در مقایسه با بتا کروتن، فعالیت پیش سازی ویتامین A را ندارد. آستاگزانتین مشابه دیگر کاروتنوئیدها، یک رنگدانه محلول در چربی است.
آستاگزانتین خالص، یک رنگ قرمز – نارنجی دارد، اما معمولا در اتصال ذاتی به پروتئین‌ها یافت می‌شود. رنگ این کمپلکس‌ها می‌تواند قرمز، قرمز / صورتی، سبز، قهوه‌ای یا گاهی اوقات آبی باشد. در حقیقت، آستاگزانتین مسئول رنگ قرمز صورتی ماهی سالمون است که معمولا به عنوان یکی از مهم‌ترین معیارهای ارزیابی کیفیت ماهی بکار می‌رود. رنگ ماهی قزل آلا و خرچنگ، همچنین پرندگانی از قبیل فلامینگو و بلدرچین نیز ناشی از آستاگزانتین می‌باشد.
کمپلکس‌های کاروتنوئیدی یافت شده در فلس داران،یک رنگ آبی قهوه‌ای ایجاد می‌کنند. زمانی که کمپلکس‌ها توسط گرما دناتوره می‌شوند، آستاگزانتین به رنگ قرمز نارنجی مورد انتظار تغییر می‌کند. هیچکدام از ماهی‌های مذکور، فلس داران یا پرندگان، آستاگزانتین راخود تولید نمی‌کنند.
آنها کاروتنوئیدها را از مصرف ریز جلبک‌ها، زئوپلانکتون‌ها، حشرات و یا از غذاهای تکمیلی حاوی آستاگزانتین صناعی کسب می‌کنند (ماهی‌های پرورشی به طور معمول با آستاگزانتین تغذیه می‌شوند). به طور کلی آستاگزانتین در زنجیره غذایی انسان از طریق ماهی‌ها و فلس داران وارد می‌شود.
غنی‌ترین منبع طبیعی آستاگزانتین، ریز جلبک سبز Haematoccus pluvialis و مخمر قرمز فافیا رودوزیما phaffi rhodozyma است. هر دوی این ارگانیزم‌ها این ترکیب را می‌سازند: تجمع آستاگزانتین توسط H.Pluvialis پدیده‌ای است که به عنوان "باران خون و برف خون" نامیده می‌شود. ریز جلبک سبز از گونه‌های Scenedesmus و گونه‌های Chlorococcum نیز می‌توانند آستاگزانتین را سنتز نمایند. همچنین جلبک سبز chlorella zofingiensis و باکتری Agrobacterium aurantiacum نیز توانایی سنتز این ماده را دارند.
عملکرد آستاگزانتین، به عنوان یک رنگدانه جمع کننده نور در ریز جلبک‌ها است که با کلروفیل در فرایند فتوسنتز همکاری می‌کند. به علاوه آستاگزانتین از این ارگانیزم‌ها در برابر اثرات سمی اکسیژن و امواج ماورای بنفش محافظت می‌کند. آستاگزانتین ممکن است انسان‌ها را نیز در برابر اختلالات مشخصی از قبیل کاتاراکت، دژنراسیون عضلانی،بیماریهای کلیوی دیابتی محافظت نماید.
آستاگزانتین از نظر شمیایی به صورت 6- هیدروکسی
-3- [(17E, 15E, 13E, 11E,9E, 7E, 5E , 3E, 1E)-18- (4-هیدروکسی – 2و 6و 6- تری متیل – 3- اکسو -
1- سیکلو هگزنیل) 3و 7 و 12 و 16 – تترا متیل اُکتا دکا – 1 و 3 و 5 و 7 و 9 و 11 و 13 و 15 و 17 – نونا انیل]-2و 4 و 4- تری متیل سیکلوهکس -2-اِن – ا – اُن توصیف ی شود. همچنین 3و 3 – دی هیدروکسی – بتا، بتا کاروتن – 4و
4 – دیون نامیده می‌شود. شماره عضویت CAS آن،
472-61-7 است. وزن مولکولی آن 84/596 و فرمول تجربی آن C40H52O4 می‌باشد
آستاگزانتین دو مرکز اتمی کربنی کایرال دارد که در موقعیت‌های 3 و 3’ حلقه‌های یونی قرار دارد. (نمای ضمیمه را ببینید) اتمهای کربن کایرال به گروه‌های هیدروکسیل یا OH متصل می‌شوند. دو مرکز کایرال می‌تواند هم به صورت R یا به اشکال S (R برای راست گرد و S برای چپ گرد)، موجود باشد، بنابراین،در کل سه ایزومر فضایی (3R, 3R)، (3S', 3R یا مزو) و (3S' , 3S) وجود دارد.
آستاگزانتین دارای چندین باند دو گانه می‌باشد. هر پیوند دوگانه در زنجیره باندهای دو گانه کونژوگه که در جز پلی انیک مولکول وجود دارد، قرار گرفته است. هر پیوند دوگانه زنجیره پلی انیک ممکن است در یکی از دو کونفوگوراسیون؛ به صورت ایزومرهای هندسی سیس(Z) یاترانس (E) موجود باشد. به طور بارز، پایدارترین شکل ترمودینامیکی مولکول آستاگزانتین all-E یا all-Trans است.
چند ایزومر هندسی آستاگزانتین نیز موجود است. ایزومرهایی که اتمهای آنهادر ساختار پلی ان متفاوتند، (cis)Z یا(trans) E می‌باشد. مهم‌ترین جز مولکول آستاگزانتین زنجیره‌ی پلی انی می‌باشد. 13 پیوند‌های دوگانه کونژوگه مولکول 40 کربنه آستاگزانتین، در مقایسه با هفت پیوند در ساختار 40 کربنی بتاکاروتن، به آستاگزانتین بالاترین ظرفیت آنتی اکسیدانی را می‌دهند. همچنین ساختار طویل زنجیره پلی انی کونژوگه این مولکول، آن را نسبت به گونه‌های فعال اکسیژن و نیتروژن بسیارواکنش پذیر ساخته است.
آستاگزانتین در چندین شکل مختلف موجود است که می‌تواند براساس ایزومرهای فضایی (S, R). ایزومرهای
هندسی (E یا ترانس و Z یا سیس) و اشکال آزاد یا استریفیه تقسیم‌بندی شود. تمامی این اشکال در منابع طبیعی گوناگون یافت می‌شوند. آستاگزانتین موجود در مخمر قرمز Phaffia rhodozyma، شکل آزاد، غیر استریفیه و حاوی ایزومرهایی فضایی 3’R, 3R می‌باشد. در حالی که آستاگزانتین یافت شده، در ریز جلبک‌های Haematoccus pluvialis عمدتا به صورت استرهای دو یا تک اسید چرب و ایزومر فضایی غالب 3’S , 3S وجود دارند.
آستاگزانتین صناعی شامل یک ترکیب ایزومر فضایی در برگیرنده 25% از شکل 3S, 3S’، 25% شکل 3R’, 3R و 50% 3R, 3R’ می‌باشد. ساختار تمام – E (all Trans) عمده‌ترین ایزومر هندسی آستاگزانتین صناعی است.
اندیکاسیون و کاربرد مکمل های غذایی آستاگزانتین
نتایج مطالعات اخیر نشان می‌دهد که آستاگزانتین، یک رنگدانه کاروتنوئید قرمز– نارنجی موجود در بعضی حیوانات دریایی و گیاهان، همچنین برخی پرندگان، یک آنتی اکسیدان و ضد التهاب قوی دارای اثرات محافظتی قلب و عروق و سیستم عصبی، ضد دیابت، ضد سرطان، محافظت از چشم، کلیه، دستگاه گوارش و سیستم ایمنی می‌باشد.
شواهد اندک و اولیه‌ای مبنی بر نقش این ماده در افزایش توان جسمی و کمک به درمان نا باروری مردان وجود دارد.
........................................
منبع: مکمل شناسی به نقل از پی در آر
توصیه های مکمل شناسی در خصوص مصرف منطقی و بهینه مکمل های غذایی: مصرف مکمل های غذایی نیاز به آگاهی و تشخیص صحیح دارد و به این جهت مصرف مکمل های غذایی بدون مشاوره با پزشک توصیه نمی شود. ضمن اینکه اطلاعات موجود در وبسایت مکمل شناسی به هیچ وجه جایگزین مشاوره با پزشک نخواهد بود و ضروری است قبل از هرگونه اقدامی، موضوع را با پزشک معالج مطرح نمایید.
مصرف مکمل های غذایی بویژه در خصوص کودکان، سالمندان و کسانی که بیماری زمینه ای نظیر دیابت، بیماری های ریوی یا قلبی و عروقی دارند و همچنین در رابطه با زنان باردار از حساسیت بیشتری برخوردار است و ممکن است در صورت عدم توجه به توصیه های پزشک، منجر به عوارض غیر قابل جبرانی شود.
علاوه بر این، توجه داشته باشید با توجه به شیوع تبلیغات ماهواره ای و اینترنتی، بهترین و معتبرتین مکان برای تهیه مکمل های غذایی، صرفا داروخانه ها هستند و عرضه مکمل های غذایی در خارج از داروخانه، بر اساس دستورالعمل سازمان غذا و دارو، در خارج از داروخانه ممنوع است.
