مصرف مکمل های غذایی مس برای چه کسانی ضروری است؟

مس یک ماده معدنی کمیاب ضروری در تغذیه حیوانات و انسان است. کمبود این ماده سبب آنمی‌، نوتروپنی و پوکی استخوان می‌شود. کمبود مس در انسان نادر است اما تحت شرایط خاصی از قبیل بیمارانی که به مدت طولانی از تغذیه‌ای فراروده‌ای (TPN) استفاده کرده‌اند، دیده می‌شود.

کمبود مس خفیف ناشی از دریافت حاشیه‌ای مس به مدت طولانی نیز ممکن است رخ دهد. علاوه بر آنمی، نوتروپنی و پوکی استخوان، احتمال بروز تظاهراتی مانند عدم تحمل به گلوکز، ‏هایپرکلسترولمی، آرتریت، بیماری میوکارد، بیماری‏های شریانی، آریتمی‌ قلبی، از دست دادن پیگمانتاسیون و مشکلات عصبی به دنبال کمبود خفیف مس وجود دارد.

مس یک عنصر فلزی با عدد اتمی 29 و وزن اتمی 55/63 دالتون است که نشانه اختصاری آن Cu می‌باشد.این عنصر در متابولیسم، به‏عنوان جزئی از بسیاری متالوآنزیم‌ها شامل‌ سرولوپلاسمین یا فروکسیداز I،سیتوکروم‌ کوکسیداز، مس/ روی سوپراکسید دیسموتاز،دوپامین بتاـ هیدروکسیداز، تیروزیناز، مونوآمین‌اکسیداز، دی‌آمین‌اکسیداز، لیزیل‌اکسیداز (پروتئین ـ لیزین -6- اکسیداز)،پپتیدیل گلایسین- آلفا ـ آمیداتینگ منواکسیژناز و فروکسیداز II شرکت می‌کند.

ضرورت مس در تغذیه انسان، اولین‌بار در کودکان دچار سوءتغذیه در پرو مشاهده شد. آنمی این کودکان به درمان با آهن پاسخ نداده و همچنین از نوتروپنی و ناهنجاریهای استخوانی رنج می‌بردند. مکمل یاری مس این اختلالات را بهبود بخشید. تامین مقادیر کافی مس برای تکامل طبیعی شیرخوار، بلوغ گلبولهای قرمز و سفید، انتقال آهن، استحکام استخوان‌ها، متابولیسم کلسترول، انقباض میوکارد، متابولیسم گلوکز، تکامل مغز و عملکرد ایمنی ضرورت دارد.

اگرچه مس به وضوح برای گسترة وسیعی از فرایندهای بیوشیمیایی حامی سلامت ضروری است اما این عنصر، ماده‌ای بالقوه سمی است. تحت شرایط فیزیولوژیک مس در وضعیت اکسیداسیون CU(I) یا cuprous))CU+ و CU(II) یا cupric))CU+2 وجود دارد. جابه‌جایی بین این دو حالت از طریق واکنش‌های انتقال تک الکترونی، این توانایی را به مس داده است که به‏عنوان یک جزء ضروری آنزیم‌های مذکور فعالیت کند. با این حال، این خاصیت اکسیداسیون و احیا در سمیت بالقوه آن نیز نقش دارد.

چرخة اکسیداسیون -احیا بین دو وضعیت Cu2+,Cu+ انواع مختلف گونه‌های فعال اکسیژن و رادیکال‌های هیدروکسیل تولید نموده که می‌تواند به لیپیدها،DNA و پروتئین‌ها آسیب برساند. بررسی‌های جدید پروتئین‌های داخل سلولی را یافته‌اند که در برابر سمیت بالقوة یون‏های مس اثر محافظت ‌کننده‌ دارند.

این پروتئین‌ها مستقیماً یون‏های مس را تا آنزیم‌هایی که به آن جهت عملکرد خود نیاز دارند، همراهی می‌کنند. یون‌های مس آزاد در تشکیل رادیکال‌های هیدروکسیل نقش دارند. پروتئین‌هایی که از سلول‌ها در برابر سمیت یونهای مس آزاد محافظت می‌کنند، چاپرون‏های مس نامیده می‌شوند.

بیماری ویلسون یا دژنراسیون هپاتولنتیکولار یک اختلال اتوزومال مغلوب است که به دلیل تجمع پاتولوژیک مس، اصولاً در بافت‌های کبدی و مغزی،رخ می‌دهد. غنی‌ترین منابع غذایی مس شامل آجیل، دانه‌ها، حبوبات، سبوس و پوسته غلات، کبد، کلیه‌ها‌، صدف، سخت پوستان و خرچنگ‌ می‌باشد. شیر گاو مس اندکی دارد.


عملکرد فارماکوکینتیک مکمل غذایی مس
مس ممکن است دارای فعالیت آنتی‌اکسیدانی باشد.

مکانیسم اثر فارماکوکینتیک مکمل غذایی مس
مطالعات نشان می‌دهد که کمبود مس پراکسیداسیون لیپوپروتئین‌ها و آسیب اکسیداتیو DNA لنفوسیت‌ها،در محیط کشت را در رت‏ها افزایش می‌دهد. مکمل مس از آسیب اکسیداتیو DNA در لنفوسیت‌ها در محیط کشت جلوگیری می‌نماید. مکمل یاری مس در داوطلبان میانسال گلبولهای قرمز را از اکسیداسیون حفظ می‌کند. مس کوفاکتور مس/ روی سوپراکسید دیسموتاز و سروپلاسمین، دو آنزیم مهم آنتی اکسیدان است و فعالیت احتمالی آنتی اکسیدانی مس تا بخشی به این علت نقش این عنصر در فعالیت آنزیم‌های مذکور می‌باشد.

اگرچه مطالعه انسانی انجام شده با مکمل مس، افزایشی در فعالیت مس/ روی سوپراکسید دیسموتاز نشان نداد. مکانیسم اثر احتمالی آنتی‌اکسیدانی مکمل مس، نامشخص است.

فارماکوکینتیک مکمل غذایی مس
مس عمدتا در رودة باریک وبه مقدار بسیار ناچیز در معده توسط فرایندهای انتقال فعال و غیر فعال جذب می‌شود. به نظر می‌رسد به دنبال دریافت مقادیر کم و متوسط مس، جذب توسط یک مکانیسم انتقال فعال اشباع‌پذیر انجام می‌شود. به دنبال دریافت مقادیر مس زیاد،به علت اشباع مکانیزم انتقال فعال، مس باقی مانده از طریق انتشار تسهیل شده جذب می‌شود.

کفایت جذب مس از 15% تا 97% متغیر است و به نظر می‌رسد وابسته به سطوح دریافت غذایی مس ‌باشد. هرچه مس غذا افزایش یابد، جذب مس کاهش پیدا می‌کند.

پس از جذب از روده‌های باریک، مس به‌طور اولیه در خون به آلبومین متصل می‌شود. بخش اعظم مس توسط کبد برداشت شده و در آنجا به سرولوپلاسمین متصل می‌گردد. سرولوپلاسمین حاوی مس از کبد به خون آزاد شده و به سلول‌های دارای گیرنده‌های سرولوپلاسمین تحویل می‌شود.

سرولوپلاسمین به این گیرنده‌ها متصل شده و مس به درون سلول‌ها آزاد می‌گردد. روش اصلی دفع مس از طریق صفرا به مجرای گوارشی می‌باشد.

........................................
منبع: مکمل شناسی به نقل از پی در آر

توصیه های مکمل شناسی در خصوص مصرف منطقی و بهینه مکمل های غذایی: مصرف مکمل های غذایی نیاز به آگاهی و تشخیص صحیح دارد و به این جهت مصرف مکمل های غذایی بدون مشاوره با پزشک توصیه نمی شود. ضمن اینکه اطلاعات موجود در وبسایت مکمل شناسی به هیچ وجه جایگزین مشاوره با پزشک نخواهد بود و ضروری است قبل از هرگونه اقدامی، موضوع را با پزشک معالج مطرح نمایید.
مصرف مکمل های غذایی بویژه در خصوص کودکان، سالمندان و کسانی که بیماری زمینه ای نظیر دیابت، بیماری های ریوی یا قلبی و عروقی دارند و همچنین در رابطه با زنان باردار از حساسیت بیشتری برخوردار است و ممکن است در صورت عدم توجه به توصیه های پزشک، منجر به عوارض غیر قابل جبرانی شود.
علاوه بر این، توجه داشته باشید با توجه به شیوع تبلیغات ماهواره ای و اینترنتی، بهترین و معتبرتین مکان برای تهیه مکمل های غذایی، صرفا داروخانه ها هستند و عرضه مکمل های غذایی در خارج از داروخانه، بر اساس دستورالعمل سازمان غذا و دارو، در خارج از داروخانه ممنوع است.