همه چیز درباره آرتروز زانو
آرتروز مفصل زانو، از عوامل شایع ایجاد درد در افراد بالاتر از چھل سال است و شایعترین بیماری تخریبی ازمیان مفاصل بدن میباشد. از این بیماری به نامھای استئوآرتریت و استئوآرتروز نیز یاد می کنند.
تخریب پیشرونده مفصل در جامعه ما به نام آرتروز معروف است. مهمترین نشانه آرتروز زانو مھمترین مشخصه آرتروز، تخریب تدریجی غضروف مفصلی است. غضروف مفصلی لایه سفید رنگ و نرم و لغزنده ایست که روی سطح استخوان را در ناحیه مفصل میپوشاند و موجب میشود تا استخوان ھا براحتی در ناحیه مفصل روی ھم حرکت کرده و بلغزند. در استئوآرتریت یا سائیدگی مفصلی این لایه بتدریج ضعیف و نازک میشود.
بعد از مدتی شیار ھایی روی آن بوجود آمده و سپسقسمت ھایی از آن کاملا از بین رفته و تکه تکه میشود.
ﻋﻮاﻣﻞ زﻣﯿﻨﻪ ﺳﺎز
١ – ﺿﺮﺑﻪ
٢-ﭘﺎرﮔﯽ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ (ﻣﺜﻼ ﻣﻨﯿﺴﮏ ھﺎ،رﺑﺎطھﺎ و …)
٣-ﺑﯿﻤﺎری ﮐﻨﺪروﻣﺎﻻﺳﯽ ﮐﺸﮑﮏ (ﻧﺮم ﺷﺪن ﻏﻀﺮوف زﯾﺮ ﮐﺸﮑﮏ) و ﻣﻮارد دررﻓﺘﮕﯽ ﻣﮑﺮر آن
۴-ﺷﮑﺴﺘﮕﯽھﺎ ی درون ﻣﻔﺼﻠﯽ و دررﻓﺘﮕﯽھﺎ
۵-وﺟﻮد ﺑﯿﻤﺎریھﺎی ﻣﻔﺼﻠﯽ
۶-ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞھﺎ(دﻓﻮرﻣﯿﺘﯽ ھﺎ)ی ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ
٧-ﻋﺪم ﮐﻨﺘﺮل ﻓﻌﺎﻟﯿﺖھﺎی روزﻣﺮه ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﺳﺘﺮس ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه ﺑﻪ ﻧﺎﺣﯿﻪ زاﻧﻮ ﻣﯽﮔﺮدد (ﻣﻮاردی ﭼﻮن ﭼﮫﺎرزاﻧﻮ ﻧﺸﺴﺘﻦ، دوزاﻧﻮ ﻧﺸﺴﺘﻦ، ﺗﻮاﻟﺖ ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻣﺪت ﻏﯿﺮﻓﺮﻧﮕﯽ و ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ رﻓﺘﻦ از ﭘﻠﻪھﺎ ﺑﻪ دﻓﻌﺎت ﻣﺘﻮاﻟﯽ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﭘﻠﻪھﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺷﯿﺐ ﺗﻨﺪ دارﻧﺪ)
٨-ﺷﻐﻞ و ﺣﺮﻓﻪای ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻓﺸﺎر ﺑﯿﺶ ازﺣﺪ ﺑﻪ زاﻧﻮ ﻣﯽﺷﻮد ﺑﻪ وﯾﮋه اﻓﺮادی ﮐﻪ درﻃﻮل ﻓﻌﺎﻟﯿﺖھﺎی ﮐﺎری ﺳﺨﺖ، ھﯿﭽﮕﻮﻧﻪ اﺳﺘﺮاﺣﺘﯽ ﺑﻪ ﻣﻔﺎﺻﻞ ﺟﮫﺖ ﺗﺮﻣﯿﻢ و اﺣﯿﺎئ ﻣﺠﺪد ﻧﻤﯽدھﻨﺪ.
٩-ﭼﺎﻗﯽ
١٠-ﻋﻮاﻣﻞ ژﻧﺘﯿﮑﯽ
١١-ﺑﯿﻤﺎری اﺳﺘﺌﻮﮐﻨﺪرﯾﺖ دﯾﺴﮑﺎن
١٢-ﺑﯽ ﺛﺒﺎﺗﯽ زاﻧﻮ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺷﻠﯽ رﺑﺎط ھﺎ
علایم و نشانه‌ها
١-درد ﮐﻪ ﺑﺎ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺑﯿﻤﺎری اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد
٢-ﺗﻐﯿﯿﺮ وﺿﻌﯿﺖ ﻋﻨﺎﺻﺮﻣﻔﺼﻠﯽ ھﻤﺎﻧﻨﺪ اﻟﺘﮫﺎب ﺗﺎﻧﺪون ھﺎ و ﺑﻮرس ھﺎ، ﺿﺨﯿﻢ ﺷﺪن ﻏﺸﺎ ﺳﯿﻨﻮوﯾﺎل و درﮔﯿﺮﺷﺪن اﺳﺘﺨﻮانھﺎی زﯾﺮﻏﻀﺮوف ﮐﻪ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﮫﻢ اﯾﺠﺎد درد ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ -ﺧﺸﮑﯽ ﻣﻔﺼﻠﯽ
٣-ﮐﺎھﺶ داﻣﻨﻪ ﺣﺮﮐﺘﯽ ﻣﻔﺼﻞ ﮐﻪ در ﻣﺮاﺣﻞ ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ ﺑﯿﻤﺎری اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد
۴-ﺿﻌﻒ و آﺗﺮوﻓﯽ ﻋﻀﻼت اﻃﺮاف ﻣﻔﺼﻞ ﮐﻪ در ﻣﻮارد ﮐﺎھﺶ داﻣﻨﻪ ﺣﺮﮐﺘﯽ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ
۵-ﮔﺎھﯽ وﺟﻮد ﮐﺮﯾﭙﺘﺎﺳﯿﻮن در ﺣﺮﮐﺎت ﻣﻔﺼﻞ
۶-ﮔﺎھﯽ ﺗﺠﻤﻊ ﻣﺎﯾﻊ در ﻣﻔﺼﻞ(Joint Efusion) دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد.، وﺟﻮد اﻓﯿﻮژن در ﻣﻔﺼﻞ، ﻣﮕﺮ ﭘﺲ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ زﯾﺎد ﺑﻌﯿﺪ اﺳﺖ.
٧-دﮔﺮرﯾﺨﺘﯽ ﯾﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮﺷﮑﻞ در ﻣﻔﺼﻞ ﮐﻪ درارﺗﺒﺎط ﺑﺎ آرﺗﺮوز زاﻧﻮ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﺎی ﭘﺮاﻧﺘﺰی ( Genu Varum) اﺳﺖ.
٨-اﺣﺘﻤﺎل اﯾﺠﺎد ﮐﯿﺴﺖ در ﻧﺎﺣﯿﻪ ﭘﺸﺖ ﻣﻔﺼﻞ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﯿﺴﺖ ﺑﯿﮑﺮ(Baker Cyst) ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ.
درمان
١-ﮐﺎھﺶ وزن درﺻﻮرت وﺟﻮد ﭼﺎﻗﯽ
٢-ﮐﻨﺘﺮل ﻓﻌﺎﻟﯿﺖھﺎی روزﻣﺮه: ﭘﺮھﯿﺰازﭼﮫﺎر زاﻧﻮ ﻧﺸﺴﺘﻦ، ﭘﺮھﯿﺰاز دو زاﻧﻮ ﻧﺸﺴﺘﻦ، ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ رﻓﺘﻦ از ﭘﻠﻪھﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮏ ﭘﻠﻪ-ﯾﮏ ﭘﻠﻪ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺻﺒﺮ و ﺣﻮﺻﻠﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ، ﭘﺮھﯿﺰاز وﺿﻌﯿﺖھﺎی ﺛﺎﺑﺖ ﮐﻪ زاﻧﻮ در ﯾﮏ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻪ ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد، ﻋﺪم اﻧﺠﺎم ﺣﺮﮐﺎت ﺟﮫﺸﯽ-ﭼﺮﺧﺸﯽ و ﺗﻨﺪ، روزاﻧﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ٣٠ دﻗﯿﻘﻪ ﭘﯿﺎده روی ﮐﻨﻨﺪ، اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻄﻮح ﺷﯿﺐ دار ﺑﻪ ﺟﺎی ﭘﻠﮑﺎن ﺑﻪ ھﻤﻪ اﻓﺮاد ﺑﻪ وﯾﮋه ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﻪ درد زاﻧﻮ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد، ھﻤﻮاره ﺑﺎﯾﺪ از ﮐﻔﺸﮫﺎی ﺧﻮب و ﺑﺎ اﻧﺪازه ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد.
٣-ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻋﻀﻼت اﻃﺮاف ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ.
۴-ﺗﺤﺮک ﻣﻔﺼﻞ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺪه.
۵-ﺣﺮﮐﺎت و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖھﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺸﺪﯾﺪ درد ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﺣﺘ ًﻤﺎ ﺗﺮک ﺷﻮد.
۶-درﻣﺎن داروﯾﯽ ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺮ ﭘﺰﺷﮏ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ.
٧-ﺗﻨﻈﯿﻢ ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ درﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮای ﺑﯿﻤﺎر ﺗﻮﺳﻂ ﻓﯿﺰﯾﻮﺗﺮاﭘﯿﺴﺖ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﺑﯿﻤﺎری ﺷﺪت ﯾﺎﻓﺘﻪ و اﺣﺘﻤﺎل زﻣﯿﻦ ﮔﯿﺮ ﺷﺪن وﺟﻮد دارد.
٨-اﺳﺘﻔﺎده از زاﻧﻮﺑﻨﺪ و وﺳﺎﯾﻞ ﮐﻤﮑﯽ ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺮ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﯾﺎ ﻣﺸﺎوره ﺑﺎ ﻓﯿﺰﯾﻮﺗﺮاﭘﯿﺴﺖ
٩-آب درﻣﺎﻧﯽ(ھﯿﺪروﺗﺮاﭘﯽ)
١٠-درﻣﺎن ﺑﺎ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ : زﻣﺎﻧﯿﮑﻪ درد و ﻣﺸﮑﻼت ﻣﻔﺼﻞ ﺧﯿﻠﯽ ﺷﺪﯾﺪ اﺳﺖ، ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺮ ﭘﺰﺷﮏ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺟﺮاﺣﯽ ارﺗﻮﭘﺪ ﺿﺮورت ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ. ٠-درﻣﺎن ﺑﺎ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ : زﻣﺎﻧﯿﮑﻪ درد و ﻣﺸﮑﻼت ﻣﻔﺼﻞ ﺧﯿﻠﯽ ﺷﺪﯾﺪ اﺳﺖ، ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺮ ﭘﺰﺷﮏ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺟﺮاﺣﯽ ارﺗﻮﭘﺪ ﺿﺮورت ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ.
عمل‌های جراحی در موارد آرتروز مفصل زانو ﺟﺮاﺣﯽ در ﻧﺎﺣﯿﻪ زاﻧﻮ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﯾﺮ ﺑﺎﺷﺪ:
١- ﺗﻌﻮﯾﺾ ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ(آرﺗﺮوﭘﻼﺳﺘﯽ)
٢- ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﮐﺸﮑﮏ در ﻣﻮاردی ﮐﻪ ﻣﻔﺼﻞ ﭘﺎﺗﻠﻮﻓﻤﻮرال ﺷﺪﯾﺪا درﮔﯿﺮاﺳﺖ (ﭘﺎﺗﻠﮑﺘﻮﻣﯽ)
٣- ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺳﻄﻮح و ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻔﺼﻠﯽ درﮔﯿﺮ، ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺮداﺷﺘﻦ اﺳﺘﺌﻮﻓﯿﺖ ھﺎ، ﺳﯿﻨﻮﮐﺘﻮﻣﯽ(ﺑﻪ ھﻨﮕﺎم اﻓﺰاﯾﺶ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻏﺸﺎی ﺳﯿﻨﻮﯾﺎل) و ﺑﺮداﺷﺖ اﺟﺴﺎم آزاد( loose body) در ﻣﻔﺼﻞ اﺳﺖ.
۴-ﮔﺎھﯽ ﮐﻨﺎره ﻏﻀﺮوفھﺎ و ﻣﻨﯿﺴﮏھﺎی رﯾﺶ رﯾﺶ ﺷﺪه ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪه و ﻣﻔﺼﻞ ﭘﺎک و ﺗﻤﯿﺰ ﻣﯽ ﮔﺮدد.
۵-ﺗﻤﯿﺰﮐﺮدن و ﯾﺎ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻔﺼﻠﯽ درﮔﯿﺮ زاﻧﻮ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ آرﺗﺮوﺳﮑﻮﭘﯽ و ﯾﺎ ﺑﺪون آرﺗﺮوﺳﮑﻮﭘﯽ اﻧﺠﺎم ﮔﺮدد.
۶-اﺳﺘﺌﻮﺗﻮﻣﯽ: زﻣﺎﻧﯿﮑﻪ دﻓﻮرﻣﯿﺘﯽ ﯾﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮﺷﮑﻞ در زاﻧﻮ وﺟﻮد دارد(ﻣﺜﻼ ﺑﻪ ھﻨﮕﺎم اﯾﺠﺎد ﭘﺎی ﭘﺮاﻧﺘﺰی ﯾﺎ ژﻧﻮواروم)
٧-ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﺳﻄﻮح ﻣﻔﺼﻠﯽ و ﺟﻮش دادن دو اﺳﺘﺨﻮان ﮐﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻋﻤﻞ آرﺗﺮودز( Arthrodesis) ﯾﺎ ﻓﯿﻮژن ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ.
***********
منبع: سامانه مکمل شناسی به نقل از وبسایت بیمارستان عرفان
